اسهال یکی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی است که در تابستان شیوع بیشتری دارد و هر کسی در طول عمر خود به آن مبتلا می‌شود. عوامل مختلفی سبب اسهال می‌شوند و ممکن است خفیف یا حاد و در برخی مواقع کشنده باشد. کهن‌سالان و کودکانی که دچار این اختلال گوارشی می‌شوند، بیشتر در معرض خطرند. در این مقاله، راهکارهایی برای درمان اسهال ارائه کرده‌ایم و گفتیم چگونه جلوی اسهال را بگیریم. با ما همراه باشید.
علل بروز اسهال
بدن اغلب با اسهال به اختلالات دستگاه گوارشی واکنش نشان می‌دهد. اسهال حاد بیش از ۲ هفته طول می‌کشد و ممکن است علل مختلفی داشته باشد از جمله:
اسهال عفونی در کودکان شایع‌تر است و معمولا عامل ویروسی دارد. همچنین اسهال مسافرتی نیز شایع است، مخصوصا زمانی که فرد به مناطق توسعه‌نیافته با آب‌های آلوده می‌رود. وجود باکتری‌ها در غذاهایی که صحیح نگهداری نمی‌شوند یا در غذاهای پخته نیز اغلب علت شایع مسمومیت غذایی است.
حتماً. متن وبلاگ با رعایت دقیق تمام قواعد ویرایشی که مشخص کردید، بازنویسی شده است.
چگونه جلوی اسهال را بگیریم؟
اسهال یکی از شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین مشکلات گوارشی است که تقریباً همه ما حداقل یک بار آن را تجربه کرده‌ایم. این وضعیت نه تنها ناخوشایند است؛ بلکه اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند منجر به کم‌آبی و از دست دادن مواد مغذی ضروری بدن شود.
خبر خوب این است که در بیشتر موارد، اسهال حاد (کوتاه‌مدت) با چند راهکار ساده و مؤثر در خانه قابل کنترل است. در این راهنمای کامل، به شما می‌گوییم که چگونه قدم به قدم اسهال را متوقف کرده و به سرعت به حالت عادی بازگردید.
قدم اول: آبرسانی، مهم‌ترین اولویت شما
اولین و حیاتی‌ترین اقدام هنگام اسهال، مبارزه با کم‌آبی بدن است. اسهال باعث می‌شود بدن شما مقدار زیادی آب و الکترولیت (نمک‌ها و مواد معدنی ضروری) از دست بدهد.
- آب فراوان بنوشید: ساده‌ترین راه، نوشیدن آب در طول روز است؛ اما به جای نوشیدن مقدار زیادی آب به صورت یک‌جا، آن را در جرعه‌های کوچک و مکرر بنوشید.
- محلول‌های «ORS» را امتحان کنید: محلول‌های آبرسانی خوراکی (ORS) که در داروخانه‌ها موجود هستند، بهترین گزینه برای جایگزینی سریع آب و الکترولیت‌های از دست رفته محسوب می‌شوند.
- نوشیدنی‌های مناسب دیگر: آب مرغ یا گوشت رقیق و بدون چربی، چای کمرنگ (مانند چای نعناع) و دوغ‌های خانگی بدون گاز نیز گزینه‌های خوبی هستند.
- از چه چیزهایی پرهیز کنیم؟ از نوشیدنی‌های کافئین‌دار (قهوه، نوشابه)، الکل و آبمیوه‌های بسیار شیرین دوری کنید، زیرا می‌توانند وضعیت را بدتر کنند.
قدم دوم: رژیم غذایی مناسب (رژیم غذایی «BRAT»)
وقتی اسهال دارید، سیستم گوارش شما حساس شده و نیاز به استراحت دارد. بهترین کار، مصرف غذاهای ساده، کم‌فیبر و آسان‌هضم است. یک قانون کلی خوب، پیروی از رژیم غذایی «BRAT» است:
- B – موز (Banana): موز سرشار از پتاسیم است، یکی از الکترولیت‌های مهمی که در زمان اسهال از دست می‌دهید، و به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند.
- R – برنج (Rice): برنج سفید ساده (کته) یک غذای کم‌فیبر و عالی برای آرام کردن معده است.
- A – پوره سیب (Applesauce): پوره سیب حاوی پکتین است که به جذب آب اضافی در روده و کاهش اسهال کمک می‌کند.
- T – نان تست (Toast): نان تست سفید (برشته شده) یک کربوهیدرات ساده و آسان‌هضم است.
علاوه بر این موارد، سیب‌زمینی آب‌پز، مرغ پخته شده بدون پوست و چربی، و ماست پروبیوتیک (که به بازگرداندن باکتری‌های خوب به روده کمک می‌کند) نیز گزینه‌های مناسبی هستند.
قدم سوم: غذاها و نوشیدنی‌های ممنوعه
همان‌طور که برخی غذاها به بهبودی شما کمک می‌کنند، برخی دیگر می‌توانند سیستم گوارش شما را بیشتر تحریک کنند. در زمان اسهال، از موارد زیر پرهیز کنید:
- غذاهای چرب و سرخ‌شده: هضم این غذاها بسیار سخت است.
- غذاهای تند و پرادویه: این غذاها می‌توانند دیواره روده را تحریک کنند.
- لبنیات (به جز ماست پروبیوتیک): در برخی افراد، هضم لاکتوز در زمان اسهال دشوارتر می‌شود.
- غذاهای پرفیبر: سبزیجات خام، حبوبات و غلات کامل در حالت عادی بسیار سالم هستند، اما در زمان اسهال می‌توانند نفخ و حرکات روده را افزایش دهند.
- شیرین‌کننده‌های مصنوعی: ترکیباتی مانند سوربیتول، که در آدامس‌ها و نوشیدنی‌های رژیمی یافت می‌شوند، می‌توانند اثر ملین داشته باشند.
قدم چهارم: استراحت و داروهای بدون نسخه
بدن شما برای مبارزه با عامل ایجادکننده اسهال – خواه ویروس یا باکتری – به انرژی نیاز دارد. استراحت کافی به سیستم ایمنی شما اجازه می‌دهد تا کار خود را به درستی انجام دهد.
در مورد داروها، برخی داروهای بدون نسخه مانند لوپرامید (Loperamide) می‌توانند به کاهش سرعت حرکات روده و توقف اسهال کمک کنند. با این حال، در مصرف آنها احتیاط کنید. اگر اسهال شما ناشی از یک عفونت باکتریایی باشد، متوقف کردن آن ممکن است باعث حبس شدن باکتری‌ها در بدن شود.
نکته مهم: قبل از مصرف هرگونه دارو، حتماً با یک داروساز یا پزشک مشورت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ (علائم خطر)
اسهال معمولاً طی یک یا دو روز بهبود می‌یابد؛ اما در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- اسهال بیش از دو روز ادامه داشته باشد.
- علائم شدید کم‌آبی بدن (مانند سرگیجه، خشکی شدید دهان، عدم ادرار یا ادرار بسیار تیره).
- تب بالا (بیش از ۳۸.۵ درجه سانتی‌گراد).
- درد شدید در ناحیه شکم یا مقعد.
- مشاهده خون یا چرک در مدفوع (مدفوع سیاه یا قیری رنگ).
این علائم می‌توانند نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر باشند که نیاز به درمان تخصصی دارد.
اگر اسهال شما خونی باشد و بیش از ۷ روز علائمی مثل تب و دل‌پیچه شدید داشته باشید یا حالتان روزبه‌روز بدتر شود، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان اسهال چه بخوریم؟
شاید گفتن اینکه هنگام ابتلا به اسهال غذا بخورید، کمی عجیب به نظر برسد ولی خوردن برخی غذاهای خاص سبب کاهش علائم اسهال می‌شود و دیگر بر اثر نخوردن غذا حالتان بدتر هم نمی‌شود. آن دسته از مواد غذایی که فیبر کمتری دارند، موجب سفت‌ترشدن مدفوع می‌شوند، مانند:
- موز؛
- برنج سفید؛
- پوره سیب؛
- نان تست.
غذاهای مفید برای درمان اسهال نیز عبارت‌اند از:
- بلغور جو دوسر؛
- سیب‌زمینی آب‌پز یا پخته (بدون پوست)؛
- مرغ بدون پوست؛
- سوپ مرغ.
غذاهایی که نباید خورد
غذاهای سرخ‌شده و چرب برای کسانی که دچار اسهال شدهاند، مضرند. همچنین برای جلوگیری از اسهال نباید غذاهایی با فیبر زیاد مصرف کنید مانند سبوس و میوه‌ها و سبزیجاتی که باعث افزایش نفخ می‌شوند. بعضی از غذاهایی که موقع ابتلا به اسهال باید از خوردن آنها اجتناب کرد عبارت‌اند از:
- شیرین‌کننده‌های مصنوعی (در آدامس، نوشابه‌های رژیمی و مواد جایگزین شکر وجود دارند)؛
- لوبیا؛
- انواع توت؛
- کلم بروکلی؛
- کلم؛
- گل‌کلم؛
- نخود؛
- قهوه؛
- ذرت؛
- بستنی؛
- شیر؛
- نخودفرنگی؛
- فلفل؛
- چای؛
- آلو؛
- سبزیجات با برگ‌های سبز (مثل کاهو).
سوالات رایج
۱. برای درمان سریع اسهال چه بخوریم؟
برای شما هم سؤال شده است که برای اسهال چی خوبه؟ خوراکی‌هایی مانند موز، کته، پوره سیب‌زمینی و نان تست برای سفت‌کردن مدفوع مؤثرند. مواد پروبیوتیک مانند ماست، خیارشور، کفیر و شکلات تلخ هم برای درمان اسهال مفیدند.
۲. چه نوشیدنی‌هایی برای اسهال خوب است؟
نوشیدن آب برای هیدراته نگه‌داشتن بدن اهمیت زیادی دارد. مایعات مختلف مانند آب‌‌میوه طبیعی و شفاف، سودا، نوشیدنی‌های ورزشی و آب مرغ یا گوشت را مصرف کنید، اما از نوشیدنی‌های لبنی بپرهیزید.
۳. هنگام اسهال چه نباید بخوریم؟
علاوه‌بر دانستن اینکه چه چیزی برای اسهال خوب است، باید بدانیم که از خوردن چه چیزهایی اجتناب کنیم. از خوردن غذاهای چرب و سرشار از فیبر و خوراکی‌هایی مانند نخود، لوبیا، شیرین‌کننده‌های مصنوعی، انواع توت، انواع کلم، سبزیجات برگ‌سبز، شیر و بستنی، قهوه و چای، نوشیدنی‌های گازدار، ذرت، فلفل و آلو پرهیز کنید.
۴. آیا نوشیدن آب برای درمان اسهال خوب است؟
آب به‌خودی‌خود نقش درمانی ندارد، اما نقش مهمی در هیدراته نگه‌داشتن بدن دارد. هنگام اسهال بدن آب زیادی از دست می‌دهد. ازدست‌رفتن آب بدن ممکن است مشکلات جدی به دنبال داشته باشد.
۵. اسهال چقدر طول می‌کشد؟
معمولا اسهال حاد ۲ روز تا ۲ هفته طول می‌کشد. اسهال مزمن ممکن است تا ۴ هفته ادامه داشته باشد.
۶. دلیل اسهال کودکان چیست؟
در کودکان معمولا اسهال عفونی شایع‌تر است که دلیل آن معمولا ویروس‌ها هستند. البته برای تشخیص دقیق باید به پزشک مراجعه کنید.
۷. چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر اسهال در کودک خردسال بیش از ۲۴ ساعت و در فرد بالغ بیش از ۳ روز طول کشید، به پزشک مراجعه کنید.
۸. برای بند آوردن فوری اسهال چه چیزی خوب است؟
این سوال ترکیبی از محبوب‌ترین کوئری‌ها یعنی «چگونه اسهال را بند بیاوریم» و «برای اسهال چی خوبه» است و به اصلی‌ترین نیاز کاربر (درمان سریع) پاسخ می‌دهد.
۹. بهترین درمان‌های خانگی برای رفع اسهال کدامند؟
این سوال مستقیماً به کوئری «درمان خانگی اسهال» اشاره دارد و برای کاربرانی که به دنبال راه‌حل‌های در دسترس و طبیعی هستند، بسیار جذاب است.
۱۰. وقتی اسهال داریم چه کار باید بکنیم و از چه چیزهایی پرهیز کنیم؟
این سوال برگرفته از کوئری‌های «وقتی اسهال داریم چه کنیم» و «چگونه جلوی اسهال را بگیریم» است و یک راهنمای عملی و جامع برای مدیریت این وضعیت ارائه می‌دهد.
۱۱. برای درمان اسهال و جلوگیری از کم‌آبی بدن چه مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی پیشنهاد می‌شود؟
این سوال به نگرانی اساسی در مورد تغذیه و حفظ آب بدن (که در کوئری‌هایی مانند «برای شکم روش چی خوبه» پنهان است) پاسخ می‌دهد و جنبه درمانی و مراقبتی را پوشش می‌دهد.
۱۲. در چه شرایطی اسهال خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کرد؟
این یک سوال بسیار مهم برای سلامت کاربر است. با توجه به جستجوی کلمه «درمان اسهال»، کاربران به دنبال تشخیص وضعیت خود هستند و این سوال به آنها کمک می‌کند تا بدانند چه زمانی نیاز به کمک تخصصی دارند.
شما بگویید
تجربیات شما در خصوص درمان خانگی اسهال چیست؟ آیا روش‌هایی را که در این مقاله مطرح شدهاند، امتحان کرده‌اید؟ چه نتیجه‌ای داشتند؟
گامی برای تسلط شما بر مهارت‌های برقراری ارتباط
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید. اطلاعات بیشتر