چطور مطالعه مفیدتری داشته باشیم تا نمره بهتری کسب کنیم؟ این سوالی است که همیشه در ذهن دانش‌آموزان و دانشجویان می‌چرخد. پاسخ این سوال در یادگیری «عادت مطالعه موثر» است.
اگر شما دانشجویی پر مشغله یا نوجوانی در آستانه امتحانی سرنوشت ساز هستید با همراه شوید. این بار می‌خواهیم یاد بگیریم چطور به جای سخت کار کردن، هوشمندانه کار کنیم.
چند راه و عادت ساده برای تبدیل یک مطالعه معمولی به مطالعه موثر وجود دارد، اما پیش از آن یک سوال باقی می‌ماند: چرا عادت‌های مطالعه مهم است.
چرا عادت‌های مطالعه مهم هستند؟
عادت مطالعه شما چگونگی روند مطالعه و البته رسیدن به اهداف آن را مشخص می‌کند. برای درک اهمیت عادت‌های مطالعه کافی است بدانید عادت مطالعه یک عشق کتاب با یک دانش آموز و دانشجو یا یک محقق متفاوت است. این سه نوع متفاوت از مخاطب به سه شیوه متفاوت کتاب می‌خوانند و سه نتیجه متفاوت می‌گیرند.
در مورد مطالع درسی باید بپذیریم که کاهش انگیزه و تمرکز پایین، امری طبیعی است که می‌تواند در مسیر یادگیری شما اختلال ایجاد کند. در نتیجه عادت‌های مختلف مطالعه متمرکز روی تقویت انگیزه، تمرکز، آرامش، بهره‌وری و سلامت شما تمرکز دارد.
۸ روش مطالعه موثر برای کسب نمرات بهتر
داشتن ذهنیت درست برای مطالعه درست
ذهنیت یا طرز تفکر (mindset) درست پیش نیاز هر مطالعه موثری است. برای یک مطالعه موثر شما به ذهنیتی پویا نیاز دارید. تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که ذهنیت پویا نسبت به ذهنیت ایستا دست آوردهای بیشتری دارد.
مثبت اندیشی می‌تواند عصای دست شما در مطالعه‌های چالش برانگیز باشد. لطفا سعی کنید خودتان را با دیگران مقایسه نکنید و مطلق اندیش نباشید.
شاید بپرسید این یعنی چه؟ یعنی به جای اینکه نگران کمبود وقت باشید، به خودتان یادآوری کنید که یک مطالعه کوتاه، بهتر از مطالعه نکردن است. به جای اینکه دنبال کشف نقاط ضعف جدید باشید دنبال تقویت نقاط قوت خود باشید.
اطلاع کامل نسبت به دوره و امتحان پیش رو
موفقیت تحصیلی و کسب نمره خوب فراتر از تسلط بر موضوع و آمادگی برای امتحان است. باید ببنید درس یا دوره‌ای که امتحانش را می‌دهید چه مسیر و هدفی دارد.
استاد شما به چه کارهایی نمره اضافی می‌دهد؟ با دیرکرد تکالیف چه می‌کند؟ یک نمونه‌ی دیگر، آگاهی از فرمت مورد نیاز برای تکالیف آخر ترم است. دانستن این مسائل باعث تضمین نمره بهتر و کاهش فشار مطالعاتی آخر ترم هستند.
انتخاب مکان مطالعه مناسب
انتخاب مکان مطالعه مناسب را شاید بتوان مهم‌ترین عادت مطالعه موثر برای هر نوع مطالعه‌ای دانست. مکان مطالعه مناسب جایی است که در آن احساس راحتی، آرامش و تمرکز داشته باشید. این فضا تنها کتابخانه نیست. برای برخی پارک کنار خانه مکان مطالعه مناسب است. برای برخی دیگر نیز اتاق خود را ترجیح می‌دهند، آن هم وقتی سکوت مطلق باشد.
داشتن مواد مطالعاتی درست
تصور کنید که می‌خواهید برای آزمونی از روی خلاصه کلاس مطالعه کنید اما آن خلاصه را پیدا نمی‌کنید. شاید شب امتحان متوجه شوید جزوه شما ناقص است. بعضی‌ها تازه روزهای آخر متوجه می‌شوند یک کتاب خاص را ندارند. باور کنید بدون داشتن مواد مطالعاتی درست هیچ عادت مطالعه موثری شما را نجات نمی‌دهد.
استفاده از روش‌های مطالعاتی مفید
گاهی اوقات، صرفا خواندن جزوه کامل کلاسی برای موفقیت در امتحان موثر نیست. برای بهبود بازدهی مطالعه می‌توانید چند کار کنید:
- یادداشت‌های خود را بازنویسی کنید
- یادداشت‌هایتان را خلاصه کنید.
- از ابزارهای مطالعاتی مثل فلش کارت استفاده کنید
- مفاهیم مختلف را با ادبیات و کلمات خوتان بازنویسی کنید
مطالعه گروهی با همکلاسی‌ها
اگر خیلی به تمرکز و سکوت مطلق نیاز ندارید مطالعه با همکالاسی‌ها یک تکنیک در مطالعه موثر است.
یک تحقیق استرالیایی در سال ۲۰۱۶ ثابت کرد کسانی که کمک دوستان خود در فرآیند مطالعه استفاده می‌کردند موفقیت بیشتری در امتحان نهایی داشتند. در همین زمان، دانش‌آموزانی که به تنهایی مطالعه می‌کردند پیشرفت قابل توجهی نکردند.
خوب است که به دنبال گروه‌های مطالعه باشید یا خودتان یک گروه درسی درست کنید. سعی کنید جلسه‌های هفتگی منظم داشته باشید تا مطالعه گروهی موثر‌تر باشد.
تنظیم برنامه مطالعاتی عملی و عاقلانه
برای مطالعه درسی باید برنامه ریزی کرد. مطالعه درسی مثل مطالعه رمان و کتاب داستان نیست که منتظر حال خوب باشید. پس برنامه‌ای عملی و معقول بریزید و درس بخوانید.
داشتن برنامه ریزی به این معنی است که فرصتی برای مرور مطالب قبلی خواهید داشت. همچنین می‌توانید یک موضوع خاص را بیشتر و موضوعی دیگر را کمتر بخوانید.
توجه داشته باشید که شما به برنامه مطالعاتی عاقلانه‌ای نیاز دارید، برنامه‌ای که خیلی شدید و پرفشار نباشد. اگر خیلی پرفشار درس بخوانید اثر مطالعه کم و به مرور فرسوده می‌شوید.
به جای مطالعه طولانی و زیاد با مدیریت زمان مطالعه‌ای اثر بخش و موثر داشته باشید. به عنوان مثال، اگر امتحان آینده شامل چهار فصل باشد و شما ۱۲ جلسه مطالعه قبل از امتحان وقت داشته باشید، می‌توانید از سه جلسه‌ی مطالعه برای هر فصل استفاده کنید.
خود مراقبتی را فراموش نکنید
خود مراقبتی می‌تواند بر موفقیت تحصیلی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، زمانی که به اندازه‌ی کافی خوابیده‌اید، تمرکز کردن آسان‌تر است.
آبرسانی مناسب همچنین بر نحوه‌ی عملکرد مغز شما تأثیر می‌گذارد. یک مطالعه انجام‌شده بر روی ۵۲ کودک ۹ تا ۱۲ ساله در سال ۲۰۱۵ نشان داد که کودکانی که آبرسانی بهتری داشتند، عملکرد شناختی بیشتری در زمینه‌هایی از جمله توجه و حافظه‌ی فعال داشتند.
رژیم غذایی سالم هم به مطالعه کمک می‌کند. مغز شما برای اینکه به بهترین نحو عملکرد داشته باشد، به مواد مغذی موجود در غذاهایی مانند موارد زیر نیاز دارد:
- میوه‌ها
- سبزیجات
- سبزیجات برگ‌دار
- مغزها و دانه‌ها
- ماهی‌های چرب
- روغن زیتون یا روغن آووکادو
- تخم‌مرغ
- آووکادو
۴ عادتی که مطالعه را نابود می‌کند!
ایجاد یک یا چند عادت مطالعه موثر تنها بخشی از فرایند مطالعه مفید برای کسب نمره بهتر است. نیمه دیگر فرایند مطالعه مفید ترک عادت بد است! این ۴ عادت ویران کننده مطالعه را حتما ترک کنید.
عقب انداختن مطالعه
اگر تا به حال به دنبال بهانه خاصی برای فرار از کارهای مدرسه بوده‌اید، بدانید تنها نیستید. اکثر دانش‌آموزان دنیا در دوره‌ای دنبال چنین راه حلی بودند. اما شما نباید اجازه دهید این عادت به ظاهر بامزه ادامه دار باشد یا وارد روند مطالعاتی شما شود.
عقب انداختن مطالعه یعنی شما زمان کافی برای مطالعه‌ای عمیق و دقیق ندارید. اگر متوجه می‌شوید که دائماً کارها را به تعویق می‌اندازید و این محصول مشکلاتی مثل افسردگی و اضطراب است حتما از یک مشاور کمک بگیرید.
نگران نباشید و به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. عقب انداختن کارها یک مشکل رایج برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان است. نکته مهم این جا است که دنبال حل این مشکل باشید.
مطالعه فشرده شب امتحان
باید اعتراف کرد که اکثر ما عاشق مطالعه شب امتحان هستیم. یک مطالعه کوتاه و فشرده که رنگ بوی آدرنالین و استرس دارد. این مدل مطالعه شاید حماسی به نظر برسد، اما تاثیر کمی دارد.
مطالعه موثر وقتی رخ می‌دهد که شما یک مبحث یا درس را در فاصله‌های زمانی مختلف مطالعه کنید. این اتفاق باعث می‌شود تا ضمن یادگیری عمق مطلب آن را در حافظه بلند مدت خود ذخیره کنید.
افسانه چند کاره بودن
اکثر ما فکر می‌کنیم که می‌توانیم هم‌زمان فیلم ببینیم، تلفن بزنیم و مطالعه کنیم. اما این فکر و خیال افسانه نیست. تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۱۹ به عمق این موضوع پرداخته‌اند تا افسانه‌ی چندوظیفگی با رسانه‌ها را از اعتبار ساقط کنند.
کمک نگرفتن در مواقع نیاز
گاهی در فرایند مطالعه گره‌هایی ایجاد می‌شود که جز با کمک یک نفر دیگر حل شدنی نیست. در این مواقع به جای ساعت‌ها جست‌وجو با معلم یا دوست خود تماس بگیرید. با این کار ضمن تسهیل فرایند یادگیر از هدر رفتن زمان خود و از مختل شدن مطالعه خود جلوگیری می‌کنید.
یادمان باشد پرسیدن عیب نیست.
مطالعه موثر چیست؟
مطالعه مؤثر به روشی گفته می‌شود که به شما کمک می‌کند تا مطالب را به طور کامل درک کنید و به خاطر بسپارید، به طوری که بتوانید از آنها در آزمون‌ها، تکالیف و در زندگی واقعی استفاده کنید.
چرا عادت‌های مطالعه موثر مهم هستند؟
۸ عادت مطالعه موثر که پیش از این با هم مرور کردیم می‌توانند به شما کمک کنند تا:
- نمرات بهتری در مدرسه بگیرید
- مطالب را عمیق‌تر یاد بگیرید
- اعتماد به نفس بیشتری در زمان امتحان دادن داشته باشید
- برای تحصیلات دانشگاهی یا شغل خود بهتر آماده شوید.
چگونه می‌توانم عادت‌های مطالعه خود را بهتر کنم؟
- با عادت‌های مطالعه فعلی خود شروع کنید. عادت‌های مطالعه فعلی خود را ارزیابی کنید. نقاط قوت را تقویت و نقاط ضعف را بهبود دهید.
- یک هدف واقع‌بینانه تعیین کنید. سعی نکنید یک شبه عادت‌های مطالعه خود را به طور کامل تغییر دهید. اصلاح سبک زندگی یک شبه ممکن نیست.
- به خودتان جایزه دهید. وقتی که به یک هدف می‌رسید، به خودتان جایزه دهید. این کار برای ادامه راه به شما انگیزه می‌دهد.
- صبور باشید. ایجاد عادت‌های جدید زمان‌بر است. لطفا کمی صبر کنید.
اگر در مطالعه مشکل دارم چه کار کنم؟
اگر به هر شکل نتوانستید مطالعه موثری داشته باشید این چند کار را انجام دهید:
- با معلم خود صحبت کنید. معلم شما می‌تواند به شما کمک کند تا مشکل خود را شناخته و بعد حل کنید.
- با یک مشاور صحبت کنید. یک مشاور کاربلد می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات خود را شناسایی و آنها را حل کنید. مشاور همچنین می‌تواند در تهیه یک استراتژی مطالعاتی به شما کمک کند.
- مطالعه گروهی را امتحان کنید. مطالعه گروهی حضوری را در کنار دوستان خود تجربه کنید.
- از منابع آنلاین استفاده کنید. برای منابع مطالعه و برنامه‌ریزی مطالعاتی از ابزارهای آنلاینی مثل سایت‌های مرجع و اپلیکیشن‌های مدیریت زمان استفاده کنید.
مطالعه موثر، کلید موفقیت در امتحان‌ها
مطالعه موثر بازدهی آموزشی شما را به بیشترین حد خود می‌رساند. به لطف این ویژگی باید اعتراف کرد مطالعه موثر که موفقیت شما در امتحان‌ها و آزمون‌ها را تضمین می‌کند. اما باید به خاطر سپرد مطالعه موثر، با وجود اهمیت بسیارش تنها بخشی از فرایند موفیت در هر آزمونی است.
شما چه نکته دیگری به خاطر دارید؟
منبع: Psychcentral
چگونه با مدیر و همکاران خود
تعامل موثری داشته باشیم.
چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.