دوستی در محیط کار همانند شمشیر دولبه است و امکان پذیر مزایا و مزایای بسیاری داشته باشد یا صدمه‌های جدی به فرد یا سازمان بزند. به همین علت ملزوم است به این سوال جواب دهیم که چطور رابطه دوستانه در محیط کار تشکیل کنیم و از مزایای آن منفعت ببریم بی‌آنکه دچار صدمه‌هایش شویم. در این مقاله بعد از بازدید مزایا و صدمه‌های دوستی در محیط کار، چند پیشنهاد کاربردی برای مدیریت دوستی در محیط کار را گفتن می‌کنیم.
مزایای دوستی در محیط کار
مزایا دوستی در محیط کار زیادند. دوستی در محیط کار امکان پذیر عرصه‌ساز تشکیل محیطی حمایتی برای ما بشود، محیطی که حس کنیم به آن تعلق داریم. سال ۲۰۰۸، مؤسسه نظرسنجی گالوپ تحقیقی در این باره انجام داد که بر پایه آن، دوستی کارکنان در محیط کار امکان پذیر نتایجی مثبت برای کسب‌وکارها داشته باشد. ترقی مطمعن بین همکاران، همکاری متقابل و افت استرس برخی از این مزایا بودند.
همه اینها خلاقیت و نوآوری در محیط کار را زیاد تر می‌کنند. هنگامی به همکاران خود که همانند دوستان ما می باشند مطمعن داشته باشیم، راحت‌تر می‌توانیم ایده‌های تازه را نقل کنیم و بیازماییم. از نظر دیگر با همه‌گیری کرونا و شرایط سختی که در محیط کار تعداد بسیاری از مشاغل تشکیل کرد، وجود دوستانی در آنجا به نگه داری روحیه کارکنان در آن شرایط سخت پشتیبانی کرد.
مطابق نتایج تازه ترین تحقیقات گالوپ، کارکنانی که دوستی در محیط کار دارند در دوران سخت کاری بیشتر از سایرین تمایل به ماندن دارند. تحقیقی دیگر در سال ۲۰۱۹ بیانگر این می بود که دوستی در محیط کار امکان پذیر ضمانت عاطفی کارکنان و اشتراک دانش و توانایی بین آنها را تحکیم کند.
از نظر دیگر، دوستی در محیط کار برای خود ما نیز سودمند است. بخشی از هویت ما در محیط کار رقم می‌خورد، به این علت داشتن دوست یا دوستانی در آن محیط جهت غنای هویت و شادکامی کلی ما می‌بشود.
معایب دوستی در محیط کار
این نوع دوستی علاوه‌بر مزایا، امکان پذیر صدمه‌ها و چالش‌هایی نیز برای خود فرد و کل سازمان تشکیل کند. شایعه‌پراکنی، آزارهای جنسی و پارتی‌بازی، سوگیری به‌سود دوست زمان قضاوت کارکرد او از با اهمیت ترین صدمه‌های دوستی در محیط کار به شمار می‌روال. محققان مختلفی در پژوهش‌های خود قسمت‌هایی از این صدمه‌ها را شناسایی کرده‌اند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
۱. شایعه‌پراکنی و غیبت
شایعه پراکنی و غیبت امکان پذیر علتایجاد دودستگی و ازبین‌رفتن مطمعن بین همکاران بشود.
۲. شوخی‌های نابجا
شوخی‌ها بسته به این که چطور انجام شوند، امکان پذیر به رابطه همکاران صدمه بزنند. برای مثال اگر شوخی‌های جنسیتی در محیطی ترویج داشته باشند، برخی از همکاران امکان پذیر بین دو گزینه همراهی با این شوخی‌ها یا کنار گذاشته شدن از سوی گروه همکاران همسو دچار مشکل شوند. درنتیجه دودستگی بین همکاران تشکیل می‌بشود. این دودستگی امکان پذیر تا جایی پیش برود که بر تعامل های محیط کار و ترقی فرد در محیط کار تاثییر بگذارد.
۳. آزارهای جنسی
آزارهای جنسی نیز امکان پذیر ابتدا با دوستی اغاز شوند، اما به‌مرور زمان به معضلی برای فرد آزاردیده و سازمان تبدیل شوند.
۴. پارتی‌بازی
پارتی‌بازی و سوگیری در قضاوت به‌سود دوستان در محیط کار نیز یک مشکل مهم است. برای مثال فکر کنید مشتری از محصول یا خدمات اراعه‌شده به‌حق رضایت نداشته باشد. حال اگر مسئول برسی این موقعیت با همکار مسئول مشتری دوست باشد، آیا می‌تواند بین رابطه کاری و دوستی خود تکفیک قائل بشود و درست قضاوت کند؟
۵. به‌خطرافتادن نظام با لیاقت‌سالاری
یکی از با اهمیت ترین عوامل بقای هر سازمان دقت به با لیاقت‌سالاری است. یعنی هر فرد بر پایه توانمندیها، توانایی و کارکرد خود در جایگاه مناسب سازمان قرار گیرد. دوستی در محیط کاری امکان پذیر نظام با لیاقت‌سالاری را با مشکل روبه رو کند. احتمالا این مثال معروف را شنیده باشید که شرکت مشهور نفتی انرون به‌علت همین روابط دوستانه و باندبازی دچار فساد سازمانی شد. دوستی و زد‌وبندهای پشت پرده بین دوستان در محیط کار می‌تواند دیگران را هم نومید کند. برای مثال اگر شما ببینید که به‌رغم کوششها و توانمندیها فقط افراد متصل به رئیس یا مدیر ارتقا می‌یابند، حس تعلق خاطر و انگیزه خود برای کارکردن را از دست می‌دهید. به‌مرور زمان این قضیه فرهنگ سازمانی سالم را مختل می‌کند و به فساد ساختاریافته و افت کارکرد کلی سازمان منجر می‌بشود.
چطور مرز ربط حرفهای و دوستی در محیط کار را مراعات کنیم؟
چطور با دوستان خود در محیط کار تعامل کنیم بی‌آنکه دچار صدمه‌های احتمالی ناشی از آن شویم؟ پژوهشگران برای مرزگذاری بین رابطه دوستانه و حرفهای در محیط کاری ۴ اصل را گفتن می‌کنند:
- پرهیز از تعامل های دوستانه در محیط کار به‌معنی پرهیز عامدانه از تعامل دوستانه با دوستان؛
- تمرکز مجدد غیرمستقیم بر رابطه حرفهای به‌معنی برگشت دادن تعامل از حالت دوستانه به حالت حرفهای؛
- تمرکز مجدد مستقیم بر رابطه حرفهای به‌معنی خواست از دوستان برای حرفهای رفتارکردن؛
- نگه داری مرزهای شخصی و شفافیت به‌معنی او مباحثه درمورد مرزهای رابطه حرفهای و دوستانه و لزوم تشکیل و نگه داری فاصله این دو.
بر مبنای این ۴ اصل، در ادامه ۷ پیشنهاد کاربردی را نقل کرده‌ایم.
۱. درمورد مرز دوستی خود با همکار خودتان او مباحثه کنید
دوستی‌ها وقتی پایدار می‌همانند که طرفین فهمیدن درستی از شکل و نوع دوستی خود داشته باشند. تنها راه رسیدن به این چنین درکی، او گفت‌وگوی شفاف و متقابل است. هنگامی هر دو طرف یکدیگر را بفهمند، کمتر دست به کاری می‌زنند که علتبه‌هم‌خوردن رابطه‌شان بشود.
۲. به جستوجو تشکیل فضایی امن برای شراکت همه اعضا باشید
اگر تعدادی دوست قدیمی در محیط کار دارد، بهتر است هوای تازه‌واردها را نیز داشته باشید. آنها را به دورهمی‌های خودتان دعوت و فضایی تشکیل کنید تا آنها نیز به شما و دیگر همکاران قدیمی مطمعن کنند.
۳. به چیزهایی که دوستی شما را پایدار نگه می‌دارد، دقت کنید
هر شکلی از دوستی بر مبنای مطمعن متقابل بنا شده است. در محیط کار نیز مطمعن بین کارکنان یا بین کارکنان و مدیران عاملی مهم در پیشبرد کارهاست. به این علت به عواملی فکر کنید که دوستی بین شما و همکار خودتان را محکم می‌کند. مواظب باشید تا آنها را نقض نکنید. در غیر این صورت مطمعن بین شما از بین خواهد رفت.
۴. اصالت و یکپارچگی شخصیت خود را نگه داری کنید
گفتنش راحت‌تر از انجام‌دادنش است، اما شما نباید هویت و شخصیت خود را قربانی دوستی‌های ساختگی در محیط کار کنید. به قیمت‌ها، هنجارها و آنچه هستید احترام بگذارید.
۵. نیازی نیست با همه در محیط کار دوست شوید
واقعا نیازی نیست با همه همکاران در محیط کار دوست شوید. با فردی در محیط کار دوست شوید که زیاد تر به او از لحاظ فکری و شخصیتی نزدیکید. با سایرین می‌توانید رابطه‌ای حرفهای و مناسب بر پایه منافع مشترک و اهداف سازمانی برقرار کنید.
۶. از شایعه‌پراکنی پرهیز کنید
به‌هیچ‌وجه داخل غیبت و شایعه‌پراکنی نشوید. فراموش نکنید احتمالا شما با افرادی در محیط کار دوست شوید که آنها با یکدیگر دوست نباشند. بعد از سخن‌چینی بپرهیزید.
۷. مواظب فاصله بین رئیس و کارمند باشید
اگر رهبر یا رئیس یک مجموعه‌اید، حتما مواظب نگه داری فاصله خود با کارمندان خود باشید. برای مثال اگر قرار است دورهمی کاری راه اندازی بشود، از همه دعوت کنید که در مراسم شرکت کنند. استثنایی قائل نشوید در غیر این صورت ریسک افت مطمعن و شایعه پراکنی را به جان می‌خرید.
از توانایی خود بگویید
شما چه توانایی تلح و شیرینی از دوستی در محیط کار دارید؟ آیا موافق دوستی در این محیط هستید؟ نظرات و ازمایش ها خود را با ما در بین بگذارید.
نکاتی که کارمندان معمولی از آن بی‌خبرند.
آداب معاشرت صحیح در محیط کار چطور است؟
چطور از صدمه‌های پشت‌میزنشینی نجات اشکار کنیم؟