آکوفوبیا یا هراس از آب نوعی فوبیای خاص است که فرد مبتلا به آن با دیدن آب یا فکرکردن به آن مضطرب می‌بشود و از انجام کارهایی همانند حمام‌کردن، شنا در استخر و هر نوع فعالیت آبی فرد دیگر واهمه دارد. تعداد بسیاری از افراد مبتلا به آکوفوبیا در قبل ازمایش ها صدمه‌زای مرتبط با آب داشته‌اند. هرآنچه ملزوم است درمورد آب‌هراسی بدانید، در این مقاله خواهید خواند.
آکوفوبیا چیست؟
آکوفوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که فرد مبتلا به آن با فکرکردن به آب یا دیدنش دچار هراس شدید می‌بشود و امکان پذیر از رفتن به مکان‌هایی همانند استخر یا دریاچه اجتناب کند. در برخی از افراد این فوبیا به‌قدری شدید است که فرد حتی زمان دوش‌گرفتن، شستن صورت یا مسواک‌زدن نیز دچار اضطراب می‌بشود.
چه افرادی زیاد تر در معرض ابتلا به آکوفوبیا می باشند؟
عواملی که علتخواهد شد فرد زیاد تر در معرض ابتلا به هراس از آب باشد، عبارت‌اند از:
- اختلال هراس؛
- اختلال اضطرابی؛
- ابتلا به دیگر انواع فوبیا؛
- اختلالات سوءمصرف مواد.
فوبیاهای مرتبط با آب‌هراسی عبارت‌اند از:
- سیموفوبیا (هراس از امواج)؛
- آبلوتوفوبیا (هراس از حمام‌کردن)؛
- تالاسوفوبیا (هراس از حجم زیاد آب)؛
- مگالوهیدروتالاسوفوبیا (هراس از موجودات یا اشیای زیر آب).
علائم هراس از آب
علائم آکوفوبیا از خفیف تا شدید متغیرند. شایع‌ترین علائم این اختلال اضطراب شدید زمان نزدیک‌شدن به آب یا فکرکردن به آن می باشند و علائم دیگرش عبارت‌اند از:
- حالت تهوع؛
- تعریق شدید؛
- سرگیجه یا غش؛
- رنگ‌پریدگی پوست؛
- افزایش ضربان قلب؛
- حس وحشت شدید؛
- مشکلات خواب (بی‌خوابی)؛
- لرزیدن به خود یا منقبض‌شدن عضلات.
علل هراس از آب
علل احتمالی آب‌هراسی عبارت‌اند از:
- رویدادهای صدمه‌زا در قبل: افرادی که در قبل دچار نوعی صدمه مرتبط با آب شده‌اند، امکان پذیر به آکوفوبیا مبتلا شوند. برای مثال غرق‌شدن در آب یکی از تجربیاتی است که فرد را از آب می‌ترساند.
- داستان‌های منفی درمورد آب: علت ابتلا به آکوفوبیا در برخی از افراد دیده‌ها و شنیده‌های دوران کودکی آنهاست. شنیدن داستان‌های ترسناک درمورد آب و غرق‌شدن انسان یا کشتی یا دیدن فیلم‌های ترسناک درمورد حوادث مربوط به آب از علل احتمالی ابتلا به آکوفوبیا محسوب خواهد شد.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا بستگان نزدیک فرد مبتلا به فوبیا یا اختلال اضطرابی باشد، گمان ابتلای فرد به آب‌هراسی افزایش می‌یابد.
- مدل‌سازی: دیدن یا شنیدن سخن بگویید‌های افراد مبتلا به آب‌هراسی امکان پذیر علتابتلای فرد به این فوبیا بشود.
تشخیص آکوافوبیا
اگر آب‌هراسی به‌قدری شدید باشد که زندگی فرد را مختل کند، امکان پذیر پزشک او را به متخصص سلامت روان ارجاع دهد. مواردی که روان‌درمانگر را به آکوفوبیا ظنین می‌کند، عبارت‌اند از:
- هراس از آب زندگی فرد را مختل کرده باشد.
- تماس با آب فرد را دچار اضطراب شدیدی کند.
- هراس از آب مانع از رفتن فرد به پارک، استخر یا پیک‌نیک در کنار دریاچه بشود.
- اضطراب و هراس ناشی از دیدن آب یا فکرکردن به آن بیشتر از ۶ ماه طول کشیده باشد.
درمان هراس از آب
۱. روبه رو‌درمانی
روبه رو‌درمانی اولین و مهم‌ترین روش درمان هراس از آب است. در این روش درمانی، روان‌درمانگر کم‌کم فرد را در معرض شرایط و تصاویر محرک آکوفوبیا قرار می‌دهد و به فرد مبتلا پشتیبانی می‌کند تا عکس العمل به دیدن یا فکرکردن به آب را مهار کند. زیاد تر از ۹۰درصد افراد مبتلا به آکوفوبیا با روبه رو‌درمانی بهبود می‌یابند. مرحله های روبه رو‌درمانی برای درمان هراس از آب عبارت‌اند از:
- تمرین تکنیک‌های تنفس و تمدد اعصاب قبل از قرارگرفتن در معرض محرک و میانه آن؛
- مشاهده تصاویر یا فیلم‌هایی از آب؛
- دیدن آب در وان، لیوان یا سینک؛
- دست‌زدن به آب؛
- نگاه‌کردن به استخر پر از آب و نزدیک‌شدن به آن؛
- رفتن داخل استخر.
۲. حرکت درمانی شناختی (CBT)
این روش عکس العمل درست در روبه رو با موقعیت‌ها و محرک‌های فوبیا را به فرد یاد می‌دهد. تعداد بسیاری از درمانگران از CBT همراه با روبه رو‌درمانی یا هیپنوتیزم‌درمانی منفعت گیری می‌کنند.
۳. حرکت درمانی دیالکتیکی (DBT)
این روش شکل اصلاح‌شده حرکت درمانی شناختی است و زندگی در لحظه را به فرد یاد می‌دهد. فرد به‌پشتیبانی این روش درمانی می‌تواند با اضطراب و پریشانی کنار بیاید و روابطش با دیگران را نگه داری کند.
۴. هیپنوتیزم‌درمانی
درمانگران از تکنیک‌های آرام‌سازی هدایت‌شده و دقت متمرکز برای پشتیبانی به تحول دیدگاه فرد مبتلا به آکوفوبیا منفعت گیری می‌کنند. این چنین امکان پذیر برای پیداکردن علت عرصه‌ای که تبدیل تشکیل هراس از آب شده است، از هیپنوتیزم‌درمانی منفعت گیری کنند.
۵. دارودرمانی
داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی امکان پذیر علائم آب‌هراسی را افت دهند. زیاد تر اوقات درمانگران این داروها را همراه با حرکت درمانی شناختی تجویز می‌کنند. اگر آب‌هراسی تبدیل اختلالات خواب بشود، پزشک داروی خواب نیز برای مبتلا تجویز خواهد کرد.
۶. یوگا، تمرکز حواس و مدیتیشن
تمرین منظم حرکات یوگا استرس فرد را افت می‌دهد. افت استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) به فرد یاد می‌دهد که اضطراب را در لحظه مهار کند. مدیتیشن نیز امکان پذیر برای تمرکز بر تنفس و جلوگیری از حملات پانیک مؤثر باشد.
عوارض آکوفوبیا
آکوفوبیای شدید کیفیت زندگی فرد را افت می‌دهد. امکان پذیر فرد مبتلا تمایلی به حمام‌کردن یا دوش گرفتن نداشته باشد و مراعات‌نکردن نظافت شخصی علتابتلا به بیماری یا صدمه‌دیدن عزت‌نفس او بشود.
فکر ملاقات با دوستان یا خانواده در ساحل یا استخر نیز امکان پذیر علتاضطراب شدید فرد مبتلا به آکوفوبیا، گوشه‌گیری و دورشدن از اطرافیان و عزیزانش بشود.
برخی از افراد مبتلا به آب‌هراسی امکان پذیر دچار دعوا پانیک شوند که علائمش عبارت‌اند از:
- تعریق؛
- تنگی‌نفس؛
- حالت تهوع؛
- درد قفسه سینه؛
- افزایش ضربان قلب؛
- حس سرگیجه یا سبکی سر.
نگرانی مداوم بابت حملات پانیک امکان پذیر تبدیل اختلال پانیک بشود.
سؤالات رایج درمورد هراس از آب
۱. هیدروفوبیا و آکوفوبیا چه تفاوتی دارند؟
هیدروفوبیا نوعی آب‌هراسی است که زیاد تر در افراد مبتلا به هاری دیده می‌بشود. افراد مبتلا به هراس از آب در هاری با شنیدن، دیدن یا مزه‌کردن آب دچار اسپاسم عضلانی خواهد شد. آکوفوبیا هراس شدید از آب است که به حالت جسمانی یا بیماری فرد مربوط نمی‌بشود.
۲. کدام گروه سنی زیاد تر در معرض ابتلا به آکوفوبیا می باشند؟
این اختلال زیاد تر در کودکان دیده می‌بشود.
۳. محرک‌های آب‌هراسی چیست؟
هر چیزی که مربوط به آب باشد، امکان پذیر علتابراز علائم آب‌هراسی بشود. محرک‌های آکوفوبیا شامل دیدن آب یا فکرکردن به آن در موارد زیر است:
- وان، دوش یا سینک؛
- فیلم‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی؛
- استخر، دریاچه، دریا یا رودخانه؛
- فواره‌های آب پارک‌ها یا مراکز خرید.
کلام پایانی
افراد مبتلا به آکوفوبیا هنگامی آب می‌بینند یا به آن فکر می‌کنند، دچار هراس شدیدی خواهد شد. این افراد امکان پذیر از دیدن آب آشامیدنی، دوش حمام یا استخر بترسند. به‌کارگیری راه حلهای درمان هراس از آب علتمی‌بشود فرد از تماس با آب حس بهتری داشته باشد.
خودتان یا عزیزانتان دچار این فوبیا شده‌اید؟ چه توانایی‌ای در این عرصه دارید؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در بین بگذارید.
در افسردگی غم به لایه‌های عمیق زندگی نفوذ کرده و اختلالاتی در احساسات و حرکت شما به‌وجود می‌آورد. اگر حس افسردگی دارید، حتما با پشتیبانی یک روانشناس متخصص مشکل را ریشه‌یابی کنید و برای حل آن راهکار بگیرید.برای ربط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.
به پشتیبانی زبان بدن، ناگفته‌ها را بگویید و بشنوید