تاریخچه وحشتناک پیوند دندان – زومیت

پیوند از شاهکارهای شگفت‌انگیز علم پزشکی است. از کلیه‌ها گرفته تا دست‌ها و کره چشم، تکه‌های گوناگون بدن را می‌توان از اهداکننده به گیرنده نیازمند پیوند زد، اما آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید چرا درمورد‌ی دندان‌هایی نشنیده‌اید که از اهداکنندگان انسانی به افراد نیازمند پیوند زده می‌شد؟ تاریخچه این روش که پیوند دندان غیرخودی نامیده می‌بشود، زیاد وحشتناک است.

دکتر پل کرادوک، مورخ متخصص درزمینه‌ی تاریخ جراحی پیوند و نویسنده کتاب «قطعات یدکی: تاریخچه غیرمنتظره جراحی پیوند» می‌گوید: «به‌سختی می‌توان او گفت اولین پیوند دندان چه وقتی انجام شد. اما پیوند یکی از قدیمی‌ترین اشکال جراحی است و از باغبانی علمی به ما می‌رسد. متصل‌کردن موجودات زنده به هم به طوری که به‌گفتن یک بدن با هم رشد کنند، از وقتی که هر فردی به یاد می‌آورد، بخشی از جراحی بوده است. این عمل حداقل از قرن ششم به شکل پیوند پوست وجود داشته، اما قطعا زیاد سریعتر از این هم انجام می‌شده است.»

کاشت مجدد دندان که در آن دندانی که افتاده است، به جای اولیه خود برگردانده می‌بشود، توسط ابوالقاسم الزهراوی، پزشک اندلسی در نزدیک به قرن ۱۱ بعد از میلاد شرح داده شد. آمبروز پاره، جراح فرانسوی قرن ۱۶ نیز درمورد داستان زنی از طبقه اشراف نوشت که دندانی را دریافت کرد که از یک خدمتکار گرفته شده می بود. کرادوک گفت: «به‌نظر می‌رسد تا قبل از قرن ۱۸ تعداد بسیاری پیوند دندان ثبت نشده باشد و مطابق دانش من این تنها دوره‌ای است که در آن پیوند دندان رایج می بود.»

کرادوک در کتاب خود روش پیشنهادی چارلز آلن را نقل می‌کند که شامل اهداکننده حیوانی همانند بابون به جای اهداکننده انسانی می بود: هر دو مهار می‌شدند، دندان اهداکننده به همراه مقداری از لثه متصل به آن کنده می‌شد، دندان گیرنده خارج می‌شد و دندان اهداکننده به این امید که درنهایت در آن محل جوش بخورد، درون دهان دریافت‌کننده گیر داده می‌شد.

هانتر امید خود را از دست نداد و به انجام پیوندهای غیرخودی دندان در انسان در ادامه گفت و گفت که چطور می‌توان از ابریشم و جلبک دریایی برای محکم کردن دندان اهدایی منفعت گیری کرد و آن را در حفره سختی داد تا وقتی که این دو به هم متصل شوند.

درحالی‌که امروزه اگر به شدت و با دقت عمل کنید، می‌توانید دندان بیرون آمده خود را مجدد سرجایش بکارید، دندان‌های پیوندی در روزگار هانتر زیاد تر رد می‌شدند و عمر بسیاری نداشتند.

کرادوک گفت: «فکر نمی‌کنم تجارت پیوند دندان بدون وجود طبقه ثروتمند و فقیر و بدون حس پست‌تر بودن یک دسته از افراد نسبت به افراد دیگر وجود می‌داشت. این عمل به افراد ثروتمندی که درمورد ظاهر خود دلواپس بودند و افراد فقیری که به شدت به پول نیاز داشتند، وابسته می بود.

دندان‌ها از دهان افراد نیازمند پول (زیاد تر کودکان) بیرون کشیده می‌شد و در دهان افراد ثروتمندی قرار می‌گرفت که هزینه آن‌ها را می‌پرداختند.

کرادوک از کتاب جراحی دندان سال ۱۶۸۵ آلن که اولین تاثییر انگلیسی زبان شناخته‌شده درمورد دندان‌پزشکی است، نقل می‌کند: «من روش کشیدن دندان از سر دیگران و قرار دادن آن در دهان دیگر را هم برای غیرانسانی بودن و هم برای مشکلات زیاد همراه آن دوست ندارم. نمی‌توان هیچ‌یک از این‌ها را بازسازی دندان نامید، چون ترمیم یکی مساوی تخریب فرد دیگر است. این فقط دزدی از یکی برای دادن پول فرد دیگر است.»

کرادوک اشاره می‌کند که کتاب راهنمای جراحی لانگنبک سال ۱۸۶۵ پیوند دندان امر خاص انگلیسی می‌دانست و آن را استثمار انگلیسی دندان‌های افراد زنده می‌نامید. هنگامی جراحان آلمانی خودشان پیوند دندان را اغاز کردند، با منفعت گیری از دندان‌های افراد جوان و سالمی که براثر خشونت جان خود را از دست داده بودند، به کار خود وجهه اخلاقی دادند.

کرادوک او گفت: «باید بگویم تا قرن بیستم کلمات پیشرفت و پیوند را نباید در کنار هم قرار داد. آن‌ها برای قرن‌ها ساده و بی‌رحمانه بودند و پیوند دندان به علت تبلیغ توسط داندانپزشکان (نوع جدیدی از دانشمندان در قرن هجدهم) به‌گفتن درمان زییابی ترویج اشکار کرد. اما مقرراتی برای این کار وجود نداشت و در این شرایط ایمنی نسبت‌به سودآوری در درجه دوم اهمیت قرار می‌گرفت.»

کرادوک افزود: «این رویه با معایب بسیاری همراه می بود: ازنظر پزشکی، انتقال بیماری‌ها و عمدتا سیفلیس وجود داشت. یکی از روایت‌ها درمورد زنی از ساوتهمپتون است که دندانی را دریافت کرد که توسط برخی از جراحان برجسته زیاد ایمن تشخیص داده شد، اما زیاد سریع به بیماری مقاربتی دچار شد که یک سمت صورتش را از بین برد و او را زیاد سریع به کام مرگ کشاند.

کرادوک گفت: « یقیناً بارزترین عارضه این می بود که آن‌ها واقعا کارآمد نبودند.» دندان‌های مصنوعی ساخته‌شده از جنس چینی با اغاز قرن نوزدهم جای پیوند دندان را گرفتند.

گزارش‌های موردی که پیوند دندان غیرخودی انسان را مستند کرده‌اند، وجود دارد. مطالعه‌ای قبل‌نگر در سال ۱۹۸۷، انجام ۷۳ پیوند دندان غیرخودی را بین سال‌های ۱۹۵۶ تا ۱۹۸۰ مشخص می کند. به نقل از مقاله، میانگین کارکرد این پیوندها ۶٫۸ سال بوده است؛ هرچند یک مورد بعد از ۲۸٫۵ سال تا این مدت سرجایش می بود.

مقاله‌ای از سال ۱۹۷۷ حاوی گزارشی از دختر جوانی می بود که به‌طور مادرزادی دندان نداشت و دندان‌های برادرش به دهانش پیوند زده شد (از قضا، برادرش ناچار می بود قبل از درمان ارتودنسی برخی از دندان‌های خود را بیرون بکشد.) این عمل در می ۱۹۷۳ انجام شد و دندان پیوند شده پیروزی‌آمیز نبوده است و در نوامبر برداشته ‌شد، اما دومین تلاش در دسامبر ۱۹۷۴ پیروزی‌آمیز می بود. بااین‌حال، مقاله خاطرنشان می‌کند: «به‌طورکلی آثار علمی جاری دندان‌پزشکی منعکس‌کننده دیدگاه بدبینانه بارزی نسبت‌به پیوند دندان غیرخودی است.»

کاشت دندان از خود فرد، روشی است که برای اولین‌بار در دهه ۱۹۵۰ گزارش شد. درجریان این عمل، یک دندان (همانند دندان عقل) بیرون آورده و مجدد در محل فرد دیگر در دهان همان فرد کاشته می‌بشود. همان گونه که در یکی از بازدید‌های آثار علمی منتشرشده در سال ۲۰۱۸ درمورد پیوند دندان از خود، اشاره شده است: «اگرچه امروز ایمپلنت دندان انتخاب اول برای درمان است، همیشه در بیماران کودک مناسب نیست.» بااین‌حال، پژوهش‌هایی که این مطالعه مروری مورد بازدید قرار داد، از نرخ پیروزی نزدیک به ۸۱ درصدی این رویه حکایت می‌کردند. نویسندگان خاطرنشان کردند به مطالعات بزرگ‌تر و با طراحی بهتر نیاز است.

پژوهشگران دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی در سال ۲۰۱۸ پیوند دندان خودی را برای کودکان معارفه کردند.

در حالت ایده‌آل، دندان خودی برای کنار آمدن با دهان درحال رشد کودک نسبت‌به ایمپلنت و تشویق رشد استخوان مناسب‌تر است، چون اکنون راه حلهای خوب بسیاری برای القای رشد استخوان در پزشکی وجود ندارد.

علم پزشکی از زمان پیوند دندان از دیگران فاصله بسیاری گرفته است، اما باید تاریخچه این روش را به‌گفتن داستانی هشداردهنده در‌نظر بگیریم. همان گونه که کرادوک توضیح می‌دهد: «پیوند دندان عملیاتی وحشیانه از قبل‌ای غیرعلمی می بود. افرادی که دست به این کار می‌زدند، لباس علم بر تن کرده بودند، اما به‌نظرم نوعی ترفند بازاریابی می بود.»

اما به‌گفتن روش جراحی، پیوند دندان ریشه‌های فرهنگی عمیقی داشت که به قرن‌ها قبل می‌رسید و در آن زمان ازنظر فنی گسترش یافتهتر از دوران‌های قبل نبوده است.»