جاکوب گوهین، بومشناس حیات وحش در دانشگاه وایومینگ کنجکاو می بود که چطور نابودی درختان، امکان پذیر بر دیگر موجودات جامعه تاثییر گذاشته باشد. او میگوید: «شیرها در بیشههای پر درخت در کشتن طعمههای خود زیاد موفقتر عمل میکنند. اما آیا ساوانای بازتر علتمیبشود شکار گورخر برای شیرها دشوارتر بشود؟»
منطقه حفاظتشده اُل پجتا (Ol Pejeta) در شهرستان لایکیپیا کنیا محیطی عالی برای جستجوی جواب است. در آنجا، پژوهشگران در منطقهای از ساوانا چندین قطعه ۲۵۰۰ متر مربعی را برای مطالعه درنظر گرفتند. آنها در هر قطعه، قابلیت دید در چشمانداز، تراکم جمعیت گورخر دشتی (Equus quagga)، وجود مورچههای سربزرگ و کشتار گورخرها توسط شیرها را ردیابی کردند. پژوهشگران این چنین شش شیر ماده را گرفتند و به آنها قلاده جیپیاسدار وصل کردند تا تفاوت فعالیت آنها در نواحی گوناگون را بازدید کنند.
با از بین رفتن درختان در علفزارهای شرق کنیا، مقدار شکار گورخرها توسط شیرها افت یافته است
بعد از سه سال نظارت، تیم گوهین به نتایج قابلتوجهی دست اشکار کرد. فیلها درختانی را که فاقد مورچههای بومی بودند، هفت برابر سریع تر از درختان دارای مورچههای محافظ برهنه میکردند و بر زمین میانداختند. پوشش درختان و بوتهها بهطور چشمگیری کم شد و کمین مخفیانه شیرها برای شکار گورخرها را دشوار کرد. درمقابل، نواحی عاری از مورچههای مهاجم دارای شاخ و برگهای خار سوتزدن بودند که شیرها میتوانستند پشت آنها نهان شوند. کشتار گورخرها بهدست شیرها در مناطقی که مورچههای سربزرگ به آنها دعوا نکرده بودند، تقریبا سهبرابر می بود.
کیتلین گینور، بومشناس دانشگاه بریتیش کلمبیا که در پژوهش تازه شراکت نداشت، میگوید در بومشناسی همیشه سخت است بگوییم «این جهت آن شد»، چون گونههای بسیاری با هم در تعامل می باشند. اما در این مورد، قیاسی مستقیم نواحی مورد تهاجم و نواحی دستنخورده نقش مورچهها را آشکار کرد.
نوشته شگفتیآور این می بود که با وجود افت دسترسی به طعمه مهم، جمعیت شیرها در منطقه مورد مطالعه ثابت ماند.
پژوهشگران با تکیه بر پژوهشی دیگر فهمید شدند کشتار گورخرها در سال ۲۰۲۰ فقط ۴۲ درصد از فعالیت شکار شیرها را شامل میشد، درحالیکه در سال ۲۰۰۳ برابر ۶۷ درصد می بود. در همین زمان، کشتار بوفالوهای آفریقایی (Syncerus caffer) از صفر درصد به ۴۲ درصد فعالیت شکار شیرها افزایش اشکار کرده می بود.
داگلاس کامارو، نویسنده مهم مطالعه تازه که در مجلهی ساینس انتشار شد، میگوید: «نمیدانیم در آینده چه اتفاقی قرار است بیفتد. کشتن بوفالوها برای شیرها زیاد دشوار است و بعضی اوقات آنها زمان درگیری شیرها را میکشند.»
کارشناسان نمیدانند اگر شیرها به شکار بوفالوها ادامه دهند، تعداد آنها افت اشکار میکند یا این که آیا با افت سختی شکار روی گورخرها، جوامع گیاهی و الگوهای آتشسوزی تحول خواهد کرد یا خیر.
برخی از پژوهشگران فکر میکنند برای مقابله با پیشروی مورچههای مهاجم که اکنون نزدیک به ۵۰ متر در سال است، باید نحوهی گسترش آنها مورد مطالعه قرار گیرد.
منبع