قلابچه‌ماهی‌ها در اعماق دریا زندگی می‌کنند و یافتن جفت در آن پهنه‌ی تاریک اصلاً کار ساده‌ای نیست؛ اما هنگامی جفت خودشان را اشکار کنند، هیچ زمان رهایش نمی‌کنند. ماهی نر طبق معمولً بعد از یافتن جفت مناسبش شکم او را گاز می‌گیرد و تا وقتی که بدنش کاملاً با بدن جفتش ترکیب بشود، به او متصل می‌ماند. استراتژی جنسی بی همتا قلابچه‌ماهی‌های ساکن ژرف‌دریا امکان پذیر به اجداد این ماهی‌ها پشتیبانی کرده باشد تا به زیستگاهی کاملاً تازه بروند و تنوع شگفت‌انگیز گونه‌های امروزی را مقدور کنند.
به نقل از نیوساینتیست، چیس براونشتاین از دانشگاه ییل و همکارانش، روال تکامل بیشتر از ۱۶۰ گونه از قلابچه‌ماهی‌های ژرف‌زی یا سیراتیده‌ها (Ceratiidae) را بازسازی کردند. سیراتیده‌ها که با آرواره‌های بزرگشان و فریب طعمه‌ها با تابناکی‌زیستی شناخته خواهد شد، زیرگروهی از راسته‌ی بزرگ‌تر قلابچه‌ماهی‌ها می باشند. قلابچه‌ماهی‌های صخره‌ای و ماهی‌های شگفت‌و‌غریبی همانند پلیدماهی، وزغ دریایی و خفاش‌ماهی‌ها نیز از ماهی‌های راسته‌ی قلابچه‌ماهی می باشند.
سبک زندگی انگلی به قلابچه‌ماهی‌ها پشتیبانی کرد تا داخل زیستگاه ژرف‌دریایی شوند
تیم محققان براونشتاین با منفعت گیری از توالی‌یابی ژنتیکی دریافتند که اجداد قلابچه‌ماهی‌ها در کف دریا روی باله‌های سینه‌ای خود راه می‌رفتند. اما ۵۵ میلیون سال پیش، برخی از این ماهی‌ها شناکردن در ناحیه‌ی گسترده ژرف‌دریایی اقیانوس یا «منطقه نیمه‌شب» را اغاز کردند. بدین صورت، در یک دوره‌ی وقتی پنج میلیون ساله، قلابچه‌ماهی‌های شناگر در قیاس با عموزاده‌هایشان در کف دریا از تنوع ژنتیکی بیشتری برخوردار شدند.
الیزابت میلر از دانشگاه کالیفرنیا ارواین می‌گوید: «شگفت است، چون بستر دریا و صخره‌ها طبق معمولً محل زندگی گونه‌های متنوع‌تری است. محیط‌هایی با عوارض توپوگرافی زیاد تر، علتمی‌بشود که موجودات زنده‌ی محیط پیچیده شوند. اما ناحیه‌ی ژرف‌دریا با دمای ثابت و گستره‌ی وسیعی از آب خالی، در واقع همگن‌ترین زیستگاه روی زمین است.»
میلر و همکارانش اواخر سال قبل شجره‌نامه‌ای از گونه‌های گوناگون قلابچه‌ماهی‌ها ساختند. هرچند تیم میلر و تیم براونشتاین از راه حلهای متغیری منفعت گیری کردند، مطالعات هر دو گروه تا نزدیک به تعداد بسیاری بر مبنای سیر وقتی و مقیاس تنوع قلابچه‌ماهی‌ها در ژرف‌دریا محکم است.
تیم براونشتاین دریافت که این تنوع شگفت‌انگیز امکان پذیر ناشی از استراتژی تشکیل‌همانند انگل‌همانند سیراتیده‌ها باشد؛ بدین صورت که یک نر کوچک با منفعت گیری از آرواره‌های خود به ماده‌ی زیاد بزرگ‌تر متصل می‌بشود و تا وقتی که ماده برای جفت‌گیری آماده بشود، در همین حالت باقی می‌ماند. در برخی گونه‌ها، نر و ماده به طور دائم با هم ترکیب خواهد شد و حتی سیستم گردش خونشان مشترک می‌بشود. این روش منحصر‌به‌فرد جفت‌گیری از نظر تئوری برای قلابچه‌ماهی‌های ژرف‌دریایی سودمند است؛ چون دور از انتظار است که در طول زندگی با عضو فرد دیگر از گونه‌ی خودشان مواجه شوند.
تحلیل براونشتاین نشان داد که وجود برخی صفات برای تشکیل این ویژگی انگلی و جهش تکاملی قلابچه‌ماهی‌ها در ناحیه‌ی ژرف‌دریایی اقیانوس ملزوم است؛ همانند تفاوت اندازه‌ی بدن بین نرها و ماده‌ها و ضعف سیستم ایمنی در ماده که به نر آسیبی نرساند.
براونشتاین می‌گوید: «قسمت‌های عمده‌ای از این صفت پیچیده، قبل از جابه‌جایی قلابچه‌ماهی‌ها به ژرف‌دریا نیز وجود داشت. روش انگلی جنسی به جای این که اساساً به گفتن گاز در موتور [تنوع] عمل کند، همانند آماده‌سازی پدال گاز است.»
میلر می‌گوید «محتمل» است که سبک زندگی انگلی به قلابچه‌ماهی‌ها پشتیبانی کرده باشد تا داخل زیستگاه ژرف‌دریایی شوند، اما علت این که چطور بعد از تحول زیستگاه به این چنین تنوع گسترده‌ای دست یافتند، تا این مدت اشکار نیست.
جواب به این سوال دشوار خواهد می بود، به خصوص که بازیابی مثالهای بی‌عیب‌و‌نقص قلابچه‌ماهی از اعماق دریا دشوار است. اما محققان می‌گویند وجود دو شجره‌نامه‌ی جامع به دیگر محققان پشتیبانی می‌کند تا تحقیقات بیشتری انجام بدهند.
منبع