تنها چند حیوان وجود دارند که می‌دانیم مفهوم بقای شیء را فهمیدن می‌کنند. این عبارت بدین معنی است که یک جسم حتی درصورت خارج‌شدن از میدان دید، هم چنان وجود دارد.
مطالعه‌ی تازه محققان تایید می‌کند که پرنده‌ای به نام نوک‌شاخ ابلق خاوری (Oriental pied hornbills) یکی از معدود حیواناتی محسوب می‌بشود که از فهمیدن پیشرفته برخوردار است. توانایی هوشمندانه‌ی فهمیدن مفهوم بقای شیء، وقتی به‌کار می‌آید که ماده‌های لانه‌ساز خود را دور از دید در لانه‌هایشان محبوس و برای آوردن غذا به جفت خود تکیه می‌کنند.
نوک‌شاخ‌های ابلق خاوری برای تخم‌گذاری و مراقبت از تخم‌هایشان با پشتیبانی مقداری گِل، مدفوع، بزاق، میوه و پوست درخت پناهگاه‌هایی برای خود می‌سازند. این پرندگان اطراف خود را با لانه می‌پوشانند و تنها شکاف باریکی برای گرفتن غذا از نرهایشان باقی می‌گذارند. نوک‌شاخ نر برای زنده‌ماندن هریک از فرزندانی که در لانه می باشند باید فهمیدن کند که حتی با وجود ندیدن جفتش، او و تخم‌ها در داخل لانه قرار دارند.
رویتونگ یائو و الیاس گارسیا پلگرین، روان‌شناسان دانشگاه ملی سنگاپور در مقاله تازه خود می‌گویند: «از دیدگاه تکاملی، توانایی بازنمایی حیوانات و اشیاء در وقتی که خارج از دید می باشند، مزایای سازگاری بزرگی را در فعالیت‌هایی همانند جستجوی غذا و اجتناب از شکارچیان فراهم می‌آورد.»
نوک‌شاخ نر باید فهمیدن کند که حتی با وجود ندیدن جفتش، او و تخم‌ها در داخل لانه قرار دارند
بااین‌حال، به جز خانواده کلاغان که به هوشمندی شهره می باشند و طوطی‌های باهوش، هیچ پرنده‌ی شناخته‌شده‌ی فرد دیگر وجود نداشت که به اندازه‌ی اندازه‌ی نخستی‌ها از توانایی فهمیدن مفهوم بقای شیء برخوردار باشد. هرچند گونه‌های دیگر پرندگان برای بازدید داشتن این چنین قابلیتی آزمایش شده‌اند، فقط ۴ مرحله از این آزمون ۶ مرحله‌ای رشد را که در کودک انسان دیده می‌بشود، پشت‌سر گذاشتند.
یائو و گارسیا پلگرین برای بازدید این که توانایی بقای شیء در نوک‌شاخ‌ها تا چه حد پیشرفته است، ۶ پرنده‌ی منقار بزرگ را مورد آزمایش قرار دادند. آن‌ها به پرندگان یاد دادند تا با نوک‌زدن، محل یک خوراکی قابل‌مشاهده را نشان دهند. در مرحله های بعدی چالش‌های فرد دیگر پیش‌روی پرندگان قرار گرفت تا سطوح سخت‌تر توانایی بقای شیء در آن‌ها بازدید بشود.
در مرحله‌ی پنجم آزمایش، پرندگان ناظر این بودند که جایزه ابتدا در زیر یک فنجان قرار داشت و سپس به فنجان فرد دیگر منتقل شد. پرندگان با نشان‌دادن فنجانی که جایزه در نهایت به زیر آن منتقل شده می بود، فهمیدن جابه‌جایی مرئی خود را نشان دادند. هر ۶ پرنده‌ای که توسط محققان مورد بازدید قرار گرفتند، توانستند به این سطح از توانایی بقای شیء دست یابند و آن جایزه را به‌گفتن پاداش دریافت کنند.
درنهایت تنها سه نوک‌شاخ به مرحله‌ی ششم و جابه‌جایی نامرئی دست یافتند. در این مرحله پرندگان نتوانستند انتقال غذا را از فنجانی به فنجان دیگر ببینند. در این مرحله از آزمایش، غذا زیر یک جعبه‌ی کوچک قرمز نهان شده می بود و سپس به زیر فنجان بزرگ‌تر منتقل می‌شد. هنگامی جعبه‌ی قرمز را از زیر فنجان بیرون آورده و نشان دادند که خالی است، برخی از پرندگان فهمید شدند که غذا باید در زیر فنجان باقی‌مانده باشد؛ حتی اگر به‌طور مستقیم این اتفاق را ندیده باشند.
یائو و گارسیا پلگرین در بخشی از مقاله‌ی خود می‌نویسند: «فهمیدن جابه‌جایی نامرئی پیچیده‌تر است و توانایی‌های شناختی گوناگون همانند حافظه، استدلال فضایی و استنتاج منطقی را شامل می‌بشود.»
مسئله‌ی دلنشین آزمایش این می بود که سه پرنده‌ای که از مرحله‌ی پنجم آزمون عبور نکردند، توانایی‌ی تولیدمثل نداشتند. این نوشته امکان پذیر اتفاقی باشد؛ چرا که تنها ۶ پرنده در این آزمایش وجود داشتند. از نظر دیگر امکان پذیر نشان‌دهنده‌ی این نوشته باشد که توانایی‌ی تغذیه یا دریافت غذا از جفت امکان پذیر سطوح گسترش یافتهتری از توانایی بقای شیء را به پرندگان آموزش دهد.
یائو و پلگرین می‌گویند: «تا آنجا که می‌دانیم نوک‌شاخ ابلق خاوری نخستین گونه‌ی پرنده‌ی خارج از خانواده‌ی کلاغان و طوطی است که سطوح بقای شیء قابل قیاس با توانایی میمون‌ها را مشخص می کند.»
یافته‌های محققان نشان خواهند داد که نوک‌شاخ امکان پذیر گروهی نادیده گرفته‌شده از گونه‌های پرندگان زیاد باهوش باشد. اکنون تحقیقات بیشتری ملزوم است تا ببینیم آیا این پرنده توانمندیهای شناختی فرد دیگر نیز دارد که با طوطی‌ها و کلاغان رقابت کند یا خیر.
نتایج مطالعه در ژورنال Biology Letters انتشار شده است.