دنیای خواب و رؤیا دلنشین و شگفت‌انگیز است، اما تعداد بسیاری از مردم ادعا می‌کنند زمان‌ها است هیچ خوابی ندیده‌اند. امروزه کارشناسان و محققان بسیاری در این باره تحقیق می‌کنند تا بفهمند خواب ندیدن چه دلایلی دارد و آیا امکان پذیر فردی اصلا خواب نبیند یا نه. با ما در این مقاله همراه باشید تا عوامل و عوارض خواب ندیدن را با هم بازدید کنیم.
خواب چیست؟
روان‌شناسان، فیلسوفان و پزشکان تئوری‌های مختلفی درمورد خواب و رؤیا دارند. آنها به روشهای گوناگون توضیح خواهند داد که خواب چیست و ما چرا رؤیا می‌بینیم. در کل رؤیا مجموعه‌ای از تصاویر و رویدادهای ذهنی است که هنگامی خوابیم آنها را می‌بینیم. خواب‌ها نتیجه فعالیت زیاد بیرونی‌ترین لایه مغزند که نئوکورتکس نام دارد، اما دیگر تکه‌های مغز را نیز دچار می‌کنند.
آشکار‌ترین رؤیاها در چرخه رم (REM) خواب رخ خواهند داد. در این بازه وقتی، فعالیت مغز زیاد زیاد است و خواب‌های بسیاری می‌بینیم. محققان اعتقاد دارند که زیاد تر افراد هر شب ۴ تا ۸ خواب می‌بینند و می‌گویند زیاد دور از انتظار است که شما خواب نبینید، اما امکان پذیر به دلایل گوناگون خواب‌هایتان را به یاد نیاورید؛ برای مثال مصرف برخی داروها، کافئین و الکل بر چرخه رم خواب تأثیر می‌گذارند. این مواد جهت اختلالات خواب خواهد شد و هنگامی بیدار می‌شوید، رؤیاهایتان را به یاد نمی‌آورید.
چرا خواب می‌بینیم؟
نظریه‌های بسیاری در این عرصه وجود دارد. برخی از متخصصان خواب می‌گویند خواب‌دیدن در واقع فرایند پردازش و ذخیره‌سازی داده‌ها در مغز است. آنها اعتقاد دارند یکی از اهداف کاربردی رؤیاها انتقال اطلاعات از حافظه مختصر‌زمان به حافظه طویل مدت است. این اتفاق هنگامی خوابیم و فعالیت بدنی نداریم رخ می‌دهد و ما این پردازش تصاویر را رؤیا می‌نامیم و می‌گوییم خواب دیده‌ایم. ذهن ما هر روز اطلاعات بسیاری از محیط اطراف دریافت می‌کند. ما احساسات مختلفی را در طول زندگی توانایی می‌کنیم و همیشه بار عاطفی سنگینی را با خود حمل می‌کنیم. هنگامی خوابیم، مغز همه اطلاعات دریافتی را مرتب و سازمان‌دهی می‌کند؛ به‌حرف های این کارشناسان، رؤیاها بازتابی از پردازش و فهمیدن و ذخیره‌سازی این رویدادها می باشند.
ربط خواب ندیدن و کیفیت خواب
خواب‌دیدن یکی از نشانه‌های خواب سالم است. برخی کارشناسان می‌گویند محتوای رؤیاها نیز اهمیت دارند و باید به آنها دقت کنید. الگوی خواب به‌هم‌ریخته، کابوس‌های مکرر و وحشت شبانه از علائم اختلال خواب می باشند و بر سلامت جسم و ذهن تأثیر دارند. بعضی اوقات مشکلات عاطفی و نگرانی‌های روزمره در خواب خودشان را نشان خواهند داد و چرخه خواب شما را بر هم می‌زنند، درنتیجه فکر می‌کنید خواب نمی‌بینید یا کابوس‌های عجیبی می‌بینید. روان‌شناسان مختلفی درمورد کیفیت خواب نظریه‌پردازی کرده‌اند، اما محققان می‌گویند تا این مدت پژوهش‌ها در این عرصه کافی نیست و تحقیقات بسیاری درمورد رابطه مستقیم رؤیاها با کیفیت خواب وجود ندارد.
علت خواب ندیدن چیست؟
احتمالا از خودتان سوال کنید چرا خواب نمیبینم؟ مطابق تحقیقات، زیاد از افراد می‌گویند آخرین باری را که خواب دیده‌اند به یاد نمی‌آورند. این افراد بعضی اوقات دلواپس خواهد شد و از پزشک و درمانگر خود می‌پرسند آیا خواب ندیدن طبیعی است یا نه.
بر پایه تحقیقات، هنگامی می‌گوییم خواب نمی‌بینیم در واقع دچار فراموشی عمیقی شده‌ایم و نمی‌توانیم رؤیاهایمان را به یاد بیاوریم. محققان اعتقاد دارند متغیرهای بسیاری بر خواب انسان تاثییر می‌گذارند. دقت به این متغیرها به شما پشتیبانی می‌کند الگوی خواب خود را بهتر بشناسید و علت خواب ندیدن خود را فهمید شوید. در ادامه با اهمیت ترین دلایل خواب ندیدن را مرور می‌کنیم.
۱. اختلالات خواب
اختلالات خواب یکی از دلایل خواب ندیدن است. این اختلالات انواع مختلفی دارند. آپنه خواب، سندروم پای بی‌قرار، نارکولپسی و بی‌خوابی رایج‌ترین اختلالات خواب‌اند که بر کیفیت خواب تاثییر می‌گذارد. اختلالات خواب مرحله رم خواب را مختصر می‌کنند و شما دیگر خواب نمی‌بینید. کارشناسان می‌گویند خواب و سلامت روان رابطه نزدیکی دارند و اگر به اختلالات خواب دقت نکنید، دچار مشکلات روحی‌روانی بسیاری می‌شوید.
۲. استرس
استرس حاد و مزمن زمان خواب شما را مختصر می‌کند و کیفیت آن را افت می‌دهد. هنگامی در طول روز استرس‌های مختلفی دارید، مرحله رم خواب مختصر می‌بشود و رؤیا نمی‌بینید، درنتیجه صبح روز سپس ذهنتان هم چنان خسته است. استرس‌های از بین بردن‌نشده گمان ابتلا به افسردگی، تمایل به مصرف مواد مخدر و فرسودگی شغلی را افزایش خواهند داد. همه این موارد مجدد چرخه خواب شما را مختل می‌کنند و توانایی به‌خواب‌رفتن و خواب عمیق را از شما می‌گیرند.
۳. افسردگی
مطابق تحقیقات، زیاد تر مبتلایان به افسردگی با مشکلات خواب دست‌وپنجه نرم می‌کنند. خواب بیشتر از حد، بی‌خوابی، خواب سبک و خواب آشفته از رایج‌ترین مشکلات این بیماران می باشند. هنگامی چرخه خواب شما کامل نباشد، در طول روز حس خستگی مفرط، بی‌حالی و کلافگی خواهید داشت. روان‌پزشکان اعتقاد دارند درمان‌نکردن افسردگی تبدیل اختلال در مرحله رم خواب و مشکلات حافظه می‌بشود.
۴. مصرف مواد مخدر
بدون شک مصرف مواد مخدر کیفیت خواب را افت می‌دهد. این مواد در بدن داخل عکس العمل‌های شیمیایی مختلفی خواهد شد و بر سلامت جسمی و روانی تاثییر منفی می‌گذارند. مطابق تحقیقات، تأثیر الکل، ماری جوانا و دیگر مواد افیونی تقریبا همانند هم است و چرخه خواب را بر هم می‌زنند. هنگامی فردی این مواد را مصرف می‌کند، مرحله رم خواب را از دست می‌دهد و مغزش زمان بازسازی خود در خواب را نخواهد داشت. کارشناسان می‌گویند مصرف مدوام و اعتیاد به این مواد عوارضشان را تشدید می‌کند. مصرف هم‌زمان چند نوع مواد مخدر نیز زیاد خطرناک است و گمان ابتلا به اختلالات شدید خواب را افزایش می‌دهد.
۵. مشکلات حافظه
تعداد بسیاری از بیماری‌ها بر حافظه انسان تاثییر می‌گذارند. اختلالات شناختی خفیف، آلزایمر و زوال عقل از جمله بیماری‌هایی می باشند که حافظه را دچار می‌کنند. بیماری‌های حافظه و برخی داروها نیز علتفراموشی و پراکندگی خاطرات خواهد شد. هنگامی با مشکلات حافظه دچار باشید، رؤیاهای خود را برای نمی‌آورید و فکر می‌کنید خواب نمی‌بینید در حالی که مرحله رم خواب شما کامل است و رؤیا می‌بینید و فقط آنها را به یاد نمی‌آورید.
۶. محرومیت از خواب
بی‌خوابی یا محرومیت از خواب به چند شکل روی چرخه خواب تاثییر می‌گذارند. بعضی اوقات کم‌خوابی علتمی‌بشود رؤیاهای بیشتری ببینید و بعضی اوقات علتمی‌بشود خواب‌های خود را به‌کلی فراموش کنید. مشکلات تمرکز، ضعف حافظه، تحریک‌‌پذیری و حس ضعف فیزیکی از با اهمیت ترین نشانه‌های کم‌خوابی‌اند که باید آنها را جدی بگیرید.
چکار کنیم خواب ببینیم؟
زیاد تر مردم دوست دارند رؤیاهای خود را به یاد بیاورند و به آنها فکر کنند. برخی از افراد هم فکر می‌کنند با تحلیل و مرور خواب‌های خود می‌توانند خود و نیازهایشان را بهتر بشناسند. در ادامه راهکارهایی را مرور می‌کنیم که راه حلهای درمان خواب ندیدن نامیده خواهد شد. برخی از این تمرینات مقداری چالش‌برانگیز به نظر می‌رسند، اما با تکرار آنها رؤیاهای خود را زیاد تر به یاد می‌آورید.
۱. بهداشت خواب
مراعات بهداشت خواب یکی از با اهمیت ترین کارهایی است که در طول شبانه‌روز باید انجام دهید. با مراعات بهداشت خواب، کیفیت خوابتان بهبود می‌یابد و در طول روز نیز ذهن و بدنتان شاداب‌تر خواهد می بود. بهداشت خواب یعنی هرشب وقتی اشکار به رختخواب بروید و هر روز در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید. محیط اتاق خواب خود را تاریک و خنک نگه دارید. تمیزی و مرتب‌بودن اتاق نیز بر کیفیت خوابتان تأثیر دارد. یک روتین خواب منظم برای خودتان بچینید و تلاش کنید به آن پایبند باشید. مقداری مطالعه، دوری از لوازم الکترونیکی و مدیتیشن به شما پشتیبانی می‌کند بهتر بخوابید و در خواب اسایش بیشتری داشته باشید.
۲. مرور رؤیاها
هنگامی از خواب بیدار می‌شوید، بلافاصله سراغ تلفن همراه خود نروید. زمان کوتاهی را با اسایش در رختخواب خود بمانید و تلاش کنید خواب‌هایتان را مرور کنید. هیچ ایرادی ندارد اگر خواب‌هایتان شفاف و آشکار نیستند. تصاویر کوتاهی را که از رؤیاهایتان به یاد می‌آورید، در ذهنتان فکر کنید و چند لحظه روی آنها متمرکز شوید. مقداری تأمل روی تصاویر جدا از هم به مغز پشتیبانی می‌کند خوابتان را بازسازی کند و یادتان بیایید چه رؤیایی دیده‌اید. این تمرین به‌مرور زمان ذهن شما را نیرومندتر می‌کند و دیگر خواب‌هایی را که می‌بینید از حافظه‌تان پاک نمی‌کند.
۳. یادداشت‌کردن خواب‌ها
یک دفترچه‌یادداشت و مداد کنار تخت خود بگذارید و به‌محض این که بیدار شدید، خواب‌هایتان را بنویسید. هرچه را در ذهنتان مانده یادداشت کنید. تا جایی که امکان پذیر جزئیات و حس‌وحال رؤیایتان را روی کاغذ بیاورید. این تمرین را باید بلافاصله سپس از بیدارشدن انجام دهید. هرچقدر نوشتن را به تعویق بیندازید، گمان این که خواب‌هایتان را فراموش کنید زیاد تر می‌بشود.
۴. پرهیز از مصرف مواد مخدر
از مصرف مواد مخدر اجتناب کنید. الکل، نیکوتین، ماریجونا و دیگر مواد مخدر کارکرد ذهن را دچار اختلال می‌کنند و حافظه‌تان در به یادآوردن خواب‌ها دچار مشکل می‌بشود. این چنین برای بهبود سلامت کلی بدنتان باید این مواد را به کلی کنار بگذارید.
۵. مثبت‌نگر باشید
درمورد خواب‌های خود ذهنیت مثبتی داشته باشید. نگرش مثبت به شما پشتیبانی می‌کند سریعتر به اهداف خود برسید. ذهن خود را آشفته نکنید و به خودتان سختی نیاورید که خواب‌ها را به یاد بیاورید. یقین باشید با اسایش و دیدگاه مثبت مغزتان بهتر کار می‌کند و روال تمرینات برایتان ساده‌تر می‌بشود.
۶. درمان بیماری‌ها
اگر با اختلالات خواب دست‌وپنجه نرم می‌کنید، به فکر درمان آنها باشید. پزشکان با مهار بیماری‌های جسمانی به شما پشتیبانی می‌کنند کیفیت خواب خود را افزایش دهید. آنها با داروهای گوناگون، اصلاح سبک زندگی و دیگر راه حلهای درمانی علائم اختلال خواب را افت خواهند داد و رفع می‌کنند، به این علت در طی دوره درمان کیفیت خواب شما بهتر می‌بشود و می‌توانید رؤیاهایتان را زیاد تر به یاد آورید. علاوه‌بر این، حالت سلامت عمومی بدنتان هم بهبود می‌یابد.
بهبود کیفیت خواب
اهمیت خواب باکیفیت را نمی‌توان نادیده گرفت. همه ما می‌دانیم بدن برای بازسازی جسمی و روانی خود به خواب نیاز دارد. تحقیقات هم این نظریه را قبول می‌کنند و همه پزشکان و روان‌شناسان پیشنهاد می‌کنند خواب کافی و باکیفیت داشته باشید. امروزه تعداد بسیاری از مردم با مشکلات خواب درگیرند و این قضیه بر زندگی روزمره آنها تاثییر می‌گذارد. برای بهبود کیفیت خواب خود می‌توانید چند عمل ساده را در برنامه زندگی‌تان بگنجانید:
- تشکیل محیط مناسب برای خواب (تنظیم دمای محیط و منفعت گیری از کالای خواب مناسب)؛
- پرهیز از عوامل محرک قبل از خواب؛
- پرهیز از مصرف کافئین، نیکوتین و الکل در ساعات پایانی شب؛
- محدودکردن منفعت گیری از لوازم الکترونیکی در ساعات پایانی شب؛
- پرهیز از چرت‌زدن در طول روز؛
- ورزش منظم روزانه.
سخن آخر
هر شب هنگامی می‌خوابیم داخل دنیای رؤیاها می‌شویم. رؤیاها زیاد تر مرموز و دلنشین‌اند. زیاد تر انسان‌ها دوست دارند خواب‌هایشان را به یاد آورند، اما امروزه خواب ندیدن یکی از مشکلات رایج در زندگی انسان‌های مدرن است. محققان می‌گویند همه افراد خواب می‌بینند، ولی امکان پذیر آنها را به یاد نیاورند. برای حل این مشکل می‌توانید از راهکارهایی ساده اما مؤثر پشتیبانی بگیرید تا کیفیت خوابتان بهبود یابد.
اگر این مقاله برایتان سودمند بوده است، آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و نظرتان را برایمان بنویسید.
علت تعداد بسیاری از خیانت‌های زناشویی یا طلاق‌ها این است که نمی‌دانیم با شریک زندگی یا همسر خود چطور ربط برقرار کنیم.
این مجموعه صوتی را گوش دهید و تأثیرش بر زندگی مشترکتان را حس کنید.
هشدار! این نوشته فقط جنبه آموزشی دارد و برای منفعت گیری از آن ملزوم است با پزشک یا متخصص وابسته مشورت کنید. اطلاعات زیاد تر