چند وقت یکبار باید آزمایش خون بدهیم؟

آخرین باری را که آزمایش خون داده‌ بودید به یاد دارید؟ یکی از بهترین و کارآمدترین راهکارها برای سنجش و پایش سلامتی بدن، انجام آزمایش خون است. این کار کمک می‌کند که بتوانیم مشکلات تهدیدکننده سلامتی را به‌موقع تشخیص دهیم و برای درمان آن‌ها اقدام کنیم. سوال مهمی که اکنون در اینجا مطرح می‌شود و احتمالا برای خیلی‌ها پیش می‌آید؛ این است که هر چند وقت یکبار باید آزمایش خون بدهیم؟ زمان آزمایش خون چه وقتی است؟

بسته به وضعیت سلامت و سابقه پزشکی هر فرد، مدت‌زمان لازم میان هر آزمایش خون می‌تواند متفاوت از دیگری باشد. در این مقاله تازه از چطور، می‌خواهیم یک راهنمای جامع برای انجام آزمایش در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. در انتهای این مطلب به‌خوبی خواهید دانست که هر چند وقت یکبار باید برای آزمایش اقدام کنید و اصلا چه آزمایش‌هایی را باید انجام دهید. با ما همراه باشید.

چرا آزمایش خون این‌قدر اهمیت دارد؟

قبل از آنکه بررسی کنیم چند وقت یکبار باید آزمایش خون داد، سوال مهم‌تری وجود دارد که ابتدا باید پاسخی برای آن پیدا کرد. باید بدانید که انجام آزمایش خون صرفا یک چکاپ معمولی به شمار نمی‌رود. این آزمایش را می‌توان ابزاری بسیار حیاتی برای تشخیص زودهنگام انواع بیماری‌ها، زیرنظرگرفتن برخی از شرایط مزمن و همچنین راهنمایی موثرتر در تصمیم‌گیری پزشک درباره سلامت شما دانست.

با یک آزمایش خون ساده، شما می‌توانید به‌راحتی نشانه‌های عفونت، کم‌خونی، دیابت، کلسترول یا انواع بیماری‌های کبدی را تشخیص داد. همان‌ طور که می‌دانید تشخیص زودهنگام نیز می‌تواند به درمان موثرتر بیماری‌ها کمک کند. انجام آزمایش به‌صورت مرتب در بازه‌های زمانی معین، می‌تواند قبل از آنکه وضعیت سلامتتان وخیم شود به شما کمک کند.

عوامل تاثیرگذار در تعداد دفعات انجام آزمایش خون

همان‌طور که در بخش‌های قبلی نیز به آن اشاره کردیم، تعداد دفعات انجام آزمایش خون و فواصل زمانی این کار، بسته به وضعیت سلامت و سابقه پزشکی هر فرد متفاوت از دیگری است. از جمله مهم‌ترین عواملی که در این میان می‌توانند تاثیرگذار باشند، باید به موارد زیر اشاره کرد:

سن فرد

اولین و مهم‌ترین عامل در تعداد دفعات آزمایش خون، سن افراد است. با افزایش سن، بدن ما نیز دستخوش تغییر می‌شود و به همین دلیل نیاز است که سلامت خود را بیشتر زیرنظر داشته باشیم. به‌صورت کلی افرادی که بیشتر از ۴۰ سال سن دارند باید تعداد دفعات بیشتری آزمایش انجام دهند؛ به‌خصوص اگر دچار بیماری‌های قلبی یا دیابت باشند.

سابقه پزشکی فرد

دومین عامل تعیین‌کننده، سابقه پزشک است. اگر در میان اعضای خانواده خود سابقه ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان یا بیماری‌های قلبی دارید، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند تا تعداد دفعات انجام آزمایش خون را بیشتر کنید. این توصیه برای آن است که بتوان از نشانه‌های اولیه این بیماری‌ها به‌موقع آگاه شد.

وضعیت سلامت فعلی فرد

ابتلا به برخی از عارضه‌ها و شرایط مزمن، ایجاب می‌کند که افراد تعداد دفعات بیشتری آزمایش خون انجام بدهند. برای مثال اگر در حال حاضر به عارضه‌هایی مانند فشارخون، دیابت یا مشکلات تیروئید مبتلا هستید، باید با فواصل زمانی کمتری آزمایش خون انجام دهید. هراندازه که پایش این وضعیت‌ها با دقت بیشتری انجام شود، کنترل و درمان آن‌ها نیز موثرتر خواهد بود.

داروهای مورداستفاده توسط فرد

مصرف برخی از داروها نیز افراد را ملزم می‌کند که برای تعداد دفعات بیشتری آزمایش خون انجام دهند. در این مواقع انجام آزمایش به آن دلیل است که پزشک اطمینان حاصل کند داروهای تجویزشده به‌خوبی عمل می‌کنند و عوارض ناخواسته‌ای ایجاد نمی‌کنند.

سبک زندگی فرد

در نهایت، سبک زندگی افراد را نیز می‌توان عامل تعیین‌کننده دیگری در تعداد دفعات انجام آزمایش خون دانست. رژیم غذایی شما، عادت‌های ورزشی، میزان تحرک، مصرف نوشیدنی‌های الکلی یا دخانیات، همه در فواصل زمانی میان هر آزمایش تاثیرگذار بوده و باید با پزشک متخصص مطرح شوند.

راهنمای جامع تعداد دفعات انجام آزمایش خون

هرچند که نیاز هر فرد برای تعداد دفعات آزمایش خون می‌تواند متفاوت از دیگری باشد، اما دستورالعمل کلی زیر نیز می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد:

• هر ۳ تا ۵ سال: اگر وضعیت سلامتی شما خوب است و در حال حاضر هیچ عارضه و مشکلی برایتان وجود ندارد، می‌توانید در فواصل زمانی ۳ تا ۵ سال، یک آزمایش خون جامع برای پایش سلامت بدن خود انجام دهید.
• چکاپ سالانه: توصیه می‌شود که بزرگسالان سالانه حداقل ۱ مرتبه آزمایش خون انجام دهند. تست‌های سالانه معمولا شامل آزمایش سطح کلسترول، قند خون و سایر شاخص‌های اصلی سلامت می‌شوند.
• ۲ مرتبه چکاپ در سال: به‌طورکلی، چکاپ سالانه ۲ مرتبه بیشتر برای کسانی توصیه می‌شود که دچار عارضه‌های مزمن هستند یا اینکه از داروهای خاصی استفاده می‌کنند. در این صورت بهتر است که برای پایش دقیق‌تر، سالانه حداقل ۲ بار آزمایش خون بدهند.
• تعداد دفعات بیشتر در سال: اگر در سلامت شما علائم و نشانه‌هایی وجود دارد که خبر از برخی مشکلات جدی‌تر می‌دهند، پزشک متخصص ممکن است سالانه بیشتر از ۲ مرتبه برای شما آزمایش خون تجویز کند. از جمله این نشانه‌ها می‌توان به کاهش وزن بی‌دلیل، خستگی مزمن یا دردهای طولانی‌مدت اشاره کرد.

آشنایی با انواع رایج آزمایش خون

اگر زمان انجام آزمایش خون شما فرا رسیده باشد، احتمالا با چند نوع آزمایش مختلف روبه‌رو شوید. پزشک متخصص در زمان تجویز آزمایش خون، ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را برای شما تعیین کند:

آزمایش شمارش کامل خون (CBC)

این آزمایش، یک آزمایش کلی و جامع است که سلول‌های خونی شما را مورد شمارش قرار می‌دهد. در این آزمایش تعداد گلبول‌های سرخ، گلبول‌های سفید و همچنین پلاکت‌های خون اندازه‌گیری می‌شود. از نتایج به دست آمده این آزمایش برای تشخیص کم‌خونی یا انواع عفونت‌ها استفاده می‌شود.

آزمایش پنل لیپید (Lipid Panel)

در این آزمایش خون، سطح کلسترول خون مورد بررسی قرار می‌گیرد. کلسترول (شامل LDL و HDL) و همچنین سطح تری‌گلیسیرید در این آزمایش اندازه‌گیری می‌شود. با استفاده از نتایج این آزمایش می‌توان احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را تشخیص داد.

آزمایش قند خون (Blood Glucose)

همان‌طور که از عنوان این آزمایش خون نیز به‌خوبی پیداست، در آن سطح گلوکز یا همان قند خون اندازه‌گیری می‌شود. انجام این آزمایش برای بررسی نشانه‌های اولیه قندخون یا پایش بیماری دیابت، بسیار اهمیت دارد. بعضی‌ها قند خون را در خانه اندازه می‌گیرند. اگر در خانه قند خون را اندازه می‌گیرید باید قند خون نرمال با دستگاه خانگی را بلد باشید.

آزمایش‌های عملکرد کبد

برای آن دسته از افرادی که ممکن است مشکوک به بیماری‌های کبدی باشند، از تست‌های مربوط به بررسی عملکرد کبد استفاده می‌شود. در این دسته از آزمایش‌ها، سطح برخی از آنزیم‌ها و پروتئین‌های خاص در خون اندازه‌گیری می‌شود تا در نهایت عملکرد کلی کبد در بدن مورد بررسی قرار بگیرد.

آزمایش عملکرد تیروئید

در نهایت، از دیگر انواع آزمایش خون رایج می‌توان به تست‌های بررسی عملکرد تیروئید نیز اشاره کرد. در این آزمایش، سطح هورمون‌های مربوط به تیروئید موردبررسی قرار می‌گیرند و با استفاده از آن‌ها، پزشک متخصص می‌تواند تشخیص دهد که وضعیت سلامت غده تیروئید شما چگونه است و آیا در معرض ابتلا به مشکلات تیروئیدی قرار دارید یا نه.

آمادگی‌های لازم برای انجام آزمایش خون

قبل از انجام برخی از انواع آزمایش خون، به آمادگی‌های خاصی نیاز است. آمادگی‌های لازم برای انجام آزمایش، بسته به نوع هر آزمایش می‌تواند متفاوت از دیگری باشد. یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازها برای بسیاری از انواع آزمایش خون، ناشتا بودن است. در این رابطه باید به این نکات توجه داشته باشید:

• مدت‌زمان ناشتا بودن: برای بسیاری از آزمایش‌ها (به‌خصوص برای آزمایش قند خون یا پنل لیپیدی) حداقل به ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتایی نیاز است. ناشتا بودن به این معناست که فرد نباید قبل از آزمایش هیچ خوراکی یا مایعاتی را وارد بدن کرده باشد.
• مصرف آب و مایعات: مصرف آب و مایعات یا به‌عبارت‌دیگر آبرسانی به بدن قبل از ناشتایی، بسیلر اهمیت دارد. هراندازه که آبرسانی به بدن بیشتر باشد، انجام آزمایش و کشیدن خون به داخل سرنگ مخصوص، بسیار آسان‌تر خواهد بود.
• مصرف برخی از داروها: اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، باید این موضوع را حتما به پزشک متخصص خود اطلاع دهید. برای انجام برخی از آزمایش‌ها لازم است که از روز قبل، مصرف داروهای خاص را متوقف کنید تا خللی در جواب آزمایش ایجاد نشود.

کجا می‌توان آزمایش خون انجام داد؟

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در زمان انجام آزمایش خون به آن دقت داشته باشید، مراجعه به یک مرکز معتبر است. این کار علاوه بر تضمین سلامت شما، می‌تواند به دریافت پاسخ‌ دقیق‌تر از آزمایش و همچنین راحتی بیشتر شما در زمان انجام آزمایش منجر شود. به‌طورکلی گزینه‌های زیر را برای انجام آزمایش پیش رو خواهید داشت:

مراجعه به پزشک عمومی

اولین گزینه برای انجام آزمایش خون، مراجعه به پزشک عمومی است. پزشک عمومی با مشاهده علائم بالینی و معاینه شما، آزمایش‌های لازم یا آزمایش‌های چکاپ سالانه را برای شما تجویز خواهد کرد. بعد از آن شما می‌توانید به مراکز آزمایشگاهی معتبر مراجعه کنید.

مراجعه به مراکز آزمایشگاهی

بدون شک در محل زندگی شما تعدادی آزمایشگاه معتبر و تخصصی وجود دارد. بسیاری از آزمایشگاه‌ها می‌توانند بدون نسخه برای شما آزمایش تجویز کنند. برای انجام تست‌های عمومی‌تر می‌توانید به‌صورت مستقیم به نزدیک‌ترین آزمایشگاه نزدیک خود مراجعه کنید.

مراجعه به مراکز درمان سرپایی بیمارستان‌ها

در نهایت، برای انجام آزمایش خون می‌توانید به مراکز درمان سرپایی بیمارستان‌ها نیز مراجعه کنید. بیمارستان‌ها یک بخش ویژه برای امور سرپایی دارند و شما می‌توانید برای انجام آزمایش‌های تخصصی‌تر سری به این مراکز بزنید.

نتیجه آزمایش خون را چطور می‌توان تفسیر کرد؟

قدم آخر در زمان انجام آزمایش خون، تفسیر نتایج آزمایش است. باید توجه داشته باشید که تفسیر دقیق نتایج آزمایش در نهایت باید توسط پزشک متخصص انجام شود؛ زیرا تعیین حدود طبیعی آزمایش‌ها می‌تواند بسته به هر فرد و حتی تجهیزات آزمایشگاهی، متفاوت از دیگری باشد. در این میان، بد نیست که خودتان نیز از نکات زیر آگاهی داشته باشید:

• محدوده نرمال: هر آزمایش خون یک محدود یا بازه نرمال یا طبیعی دارد. اگر عدد نتیجه آزمایش شما در این بازه قرار داشته باشد، نشان‌دهنده این است که سلامت شما پایدار است.
• نتایج غیرطبیعی: علاوه بر بازه نرمال، دو بازه دیگر نیز وجود دارد؛ یکی کمتر از محدوده نرمال و دیگری بیشتر از آن است. اگر جواب آزمایش شما در بازه طبیعی وجود نداشته باشد، لزوما به معنای وجود مشکلی جدی نیست. پزشک متخصص با بررسی سلامت کلی بدن شما می‌تواند درباره نتیجه آزمایش تصمیم‌گیری کند.
• پیگیری آزمایش: اگر پزشک شما بابت نتیجه هر یک از آزمایش‌ها اظهار نگرانی کند، ممکن است پیگیری مجدد را به شما توصیه کند. این کار ممکن است با انجام برخی از آزمایش‌های تکمیلی یا تغییر در روند درمانی شما انجام شود.

آزمایش خون را باید جدی گرفت

هرچند آزمایش ساده است، اما نباید سرسری از کنار آن عبور کرد. همین آزمایش در ظاهر ساده، می‌تواند زودهنگام نشانه‌های مهم را آشکار کرده و از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کند. به زبان ساده، با انجام مرتب آزمایش خون، می‌توان کنترل سلامت خود را به بهترین شکل به دست گرفت.

در این مطلب از چطور برای شما از تعداد دفعات انجام آزمایش خون در سال صحبت کردیم. همچنین راهنمایی جامع درباره چگونگی انجام این آزمایش و آمادگی‌های لازم برای آن نیز در اختیار شما قرار دادیم. این مطلب می‌تواند برای هر کسی که به سلامتش اهمیت می‌دهد مفید واقع شود؛ درست به همین دلیل باید این مطلب را با آن‌ها به اشتراک بگذارید.

منبع:How Often Should You Get Blood Work Done