ترس از هوش مصنوعی چیست و چگونه با آن کنار بیاییم؟

قطعاً شما هم از دوران کودکی، فیلم‌های زیادی از شورش ربات‌های هوشمند دیده‌اید. ترس از غلبه هوش مصنوعی به انسان‌ها، با رشد چشمگیر این فناوری در سال‌های اخیر، به شدت افزایش یافته است. ترس از هوش مصنوعی تا چه اندازه منطقی است و چطور باید با اضطراب شدید حاصل از آن کنار بیاییم؟

«اضطراب هوش مصنوعی» چیست؟

«اضطراب هوش مصنوعی» اصطلاحی برای توصیف نگرانی و دلشوره‌ای است که در پی رشد سریع این فناوری و تغییرات شتاب‌زده تکنولوژیکی پدید آمده. هوش مصنوعی سال‌هاست که در حال گسترش است، اما ظهور ابزارهایی مانند چت جی پی تی، میدجورنی و دیگر فناوری‌های مشابه، احساس شتاب‌زدگی در روند پیشرفت آن را دوچندان کرده است.

موسسه Calm در کالیفرنیا، به تازگی، تحقیقاتی درباره ترس و اضطراب حاصل از پیشرفت هوش مصنوعی، روی بیش از ۴۵۰ فرد بزرگسال انجام داده‌اند. نتایج آن به شرح زیر است:

نکته جالب اینجاست که بسیاری از پاسخ‌دهندگان، هم‌زمان شگفت‌زده و نگران بودند. در واقع، حتی افراد خوش‌بین هم درباره آینده‌ای که هوش مصنوعی در آن نقش تعیین‌کننده دارد، احساس ناامنی می‌کنند.

ظهور هوش مصنوعی، پرسش‌هایی اساسی درباره آینده انسان به همراه دارد. برخی آن را فرصتی شگرف می‌دانند که می‌تواند در زمینه‌هایی همچون پژوهش‌های علمی، تحول‌آفرین باشد. برخی دیگر، دیدگاهی بدبینانه دارند و نگران اثرات بلندمدت هوش مصنوعی بر جامعه هستند. آیا شغل‌مان سال بعد هم پابرجاست؟ آیا می‌توانیم کارهای تکراری و خسته‌کننده را به هوش مصنوعی بسپاریم؟ آیا زندگی با پیشرفت هوش مصنوعی، آسان‌تر می‌شود یا پیچیده‌تر؟

وقتی محیط پیرامون‌مان نامطمئن و ناپایدار به‌نظر برسد، اضطراب واکنشی طبیعی است. اضطراب، نوعی هشدار تکاملی است که بدن را به حالت آماده‌باش درمی‌آورد. اما وقتی اضطراب آنقدر زیاد شود که ما را به ناامیدی بکشاند، دیگر توانایی ذهنی و احساسی لازم برای رویارویی با پرسش‌های پیچیده درباره هوش مصنوعی را نخواهیم داشت.

اضطراب هوش مصنوعی به احساساتی مانند نگرانی، ترس و تردید اشاره دارد که در مواجهه با تأثیرات احتمالی این فناوری بر جامعه، مشاغل و حریم خصوصی شکل می‌گیرد. این نوع اضطراب، اغلب از سرعت بالای توسعه AI، ناشناخته‌بودن آینده و دغدغه‌هایی درباره تغییرات گسترده‌ای سرچشمه می‌گیرد که ممکن است در زندگی‌مان ایجاد شود. این اضطراب در نهایت می‌تواند به ترس از هوش مصنوعی منجر شود.

اگر شما هم نسبت به فناوری‌های جدید مبتنی بر هوش مصنوعی احساسات متناقضی دارید، تنها نیستید. دکتر کریس موسونیک، مدیر ارشد بخش روان‌شناسی موسسه Calm است. او راهکارهایی برای مقابله با این منبع تازه اضطراب ارائه کرده که آن‌ها را در این مقاله از «چطور» بررسی می‌کنیم.

چگونه با ترس از هوش مصنوعی کنار بیاییم؟

۱- عدم قطعیت را بپذیرید

یکی از دشوارترین احساساتی که بسیاری از ما تجربه می‌کنیم، ناتوانی در پذیرش وضعیت‌های نامشخص است. سرعت بالای رشد هوش مصنوعی و خودکارسازی، می‌تواند نوعی تهدید نسبت به آینده شغلی یا حتی سبک زندگی ما تلقی شود. این شرایط ممکن است احساس بی‌ثباتی، سردرگمی یا عدم کنترل در آدمی ایجاد کند.

۲- به احساسات خود فضا بدهید

اگر در مواجهه با تحولات هوش مصنوعی احساس اضطراب یا نگرانی دارید، سعی نکنید این احساسات را بی‌اهمیت جلوه دهید یا نادیده بگیرید. سرکوب این احساسات نه ‌تنها کارساز نیست، بلکه باعث ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به خود و کاهش عزت‌ نفس می‌شود. پذیرش احساسات، نخستین گام در مسیر آرام‌سازی ذهن است.

برای مواجهه سالم با احساسات، راه‌هایی زیر را امتحان کنید:

• احساسات خود را شناسایی کنید: آگاهی از آنچه واقعاً تجربه می‌کنید، به کشف ریشه‌های عمیق‌تر اضطراب، مانند احساس تهدید یا ناتوانی، کمک می‌کند.
• مدیتیشن انجام دهید: تمرینات مراقبه می‌توانند شما را به لحظه حال بازگردانند و بین فرد و احساساتش، فاصله‌ای سالم ایجاد کنند.
• نگرانی‌های خود را بنویسید: هر روز، چند دقیقه را به نوشتن آزادانه افکار نگران‌کننده خود اختصاص دهید. این تمرین، به ذهن فرصتی برای پردازش و پذیرش احساسات می‌دهد.

۳- زمانی که ذهن‌تان به ‌سمت سناریوهای فاجعه‌آمیز می‌رود، آگاهانه مداخله کنید

بسیاری از ما در مواجهه با آینده‌ای مبهم، دچار «فاجعه‌سازی ذهنی» می‌شویم. فاجعه‌سازی، حالتی است که در آن، بدترین اتفاقات ممکن را در ذهن خود مجسم می‌کنیم، حتی اگر هیچ نشانه واقعی برای آن وجود نداشته باشد. این نوع تفکر می‌تواند اضطراب‌های سطحی را به بحران تبدیل کند.

اگر متوجه شدید که در حال فاجعه‌سازی هستید، چند نکته به شما کمک می‌کنند:

• با خودتان گفتگویی منطقی داشته باشید: از خود بپرسید که چه شواهد واقعی برای ترس‌تان وجود دارد. آیا احتمال‌های دیگر را هم در نظر گرفته‌اید؟
• به تحولات گذشته فکر کنید: ورود فناوری‌هایی مانند تلفن همراه، لپ‌تاپ یا اپلیکیشن‌های مسیریابی نیز زمانی ناآشنا و حتی نگران‌کننده به نظر می‌رسیدند. اما با گذشت زمان، آن‌ها را پذیرفتیم و با آن‌ها زندگی ساختیم. به خود یادآوری کنید که این روند ممکن است در مورد هوش مصنوعی هم تکرار شود.
• ذهن‌تان را به زمان حال بازگردانید: تمرکز بر لحظه اکنون، می‌تواند آینده را کمتر تهدیدآمیز نشان دهد.

۴- از دیدگاه صفر و یکی فاصله بگیرید

یکی از خطاهای شناختی رایج، نگاه «همه یا هیچ» به مسائل است. این دیدگاه، فقط دو حالت را ممکن می‌داند: کاملاً خوب یا کاملاً بد. اما واقعیت، اغلب در میان این دو قطب شکل می‌گیرد. درباره هوش مصنوعی هم، همین نگاه می‌تواند ما را دچار سوء‌برداشت کند.

فرهنگ عمومی گاهی تصویری آخرالزمانی از آینده با هوش مصنوعی ترسیم می‌کند، اما این فقط بخشی از داستان است. واقعیت، اغلب لایه‌دار و چند بعدی است.

پذیرفتن اینکه می‌توان هم‌زمان چند احساس متفاوت داشت، بخشی از بلوغ فکری‌ست. ممکن است هم نگران باشید و هم کنجکاو؛ هم دل‌نگران آینده باشید و هم از پیشرفت هیجان‌زده. همه این احساسات می‌توانند واقعی و هم‌زمان شکل بگیرند.

۵- انسانیت را دوباره کشف کنید

در شدیدترین حالت اضطراب، گاهی ترسی پنهان ما را فرا می‌گیرد: آیا ماشین‌ها جای انسان‌ها را خواهند گرفت؟ آیا نابودی بشر فرا رسیده است؟ این نگرانی‌ها، ریشه در ترسی عمیق‌تر دارند؛ ترس از اینکه اتکا به فناوری، ما را از ماهیت انسانی‌مان دور کند. یکی از راه‌های مواجهه با این ترس، تقویت ارتباط با انسان‌بودن خویش است.

چگونه ارتباط با خود را بازسازی کنیم؟

پرسش از هوش مصنوعی: چطور با ترس از هوش مصنوعی کنار بیاییم

گروه Calm از خود ChatGPT درخواست کرد که چند توصیه برای مدیریت اضطراب نسبت به هوش مصنوعی و ترس از هوش مصنوعی ارائه دهد. پاسخ‌های چت‌جی‌پی‌تی، قابل‌تأمل بودند:

هوش مصنوعی ابزار است، نه جایگزین انسان

گرچه AI می‌تواند برخی وظایف را انجام دهد یا حتی توانایی‌های انسانی را تقویت کند، اما نمی‌تواند جایگزین خلاقیت، همدلی یا شهود انسانی شود.

به فواید بالقوه هوش مصنوعی توجه کنید

از بهبود خدمات سلامت گرفته تا پیشرفت‌های علمی و بهینه‌سازی صنایع، هوش مصنوعی می‌تواند در بسیاری از حوزه‌ها اثرات مثبتی داشته باشد. پس بیشتر روی این مسئله تمرکز کنید.

خودتان را آموزش دهید

یکی از راه‌های غلبه بر اضطراب ناشی از پیشرفت هوش مصنوعی، شناخت بهتر آن است. با درک بهتر نحوه عملکرد، محدودیت‌ها و کاربردهای هوش مصنوعی، می‌توانید نگرانی خود را کاهش داده و تصمیمات آگاهانه‌تری برای استفاده و تعامل با آن بگیرید.

نسبت به سوگیری‌های رسانه‌ای هوشیار باشید

رسانه‌ها گاهی برای جلب توجه، ترس را بزرگ‌نمایی می‌کنند. برای دنبال کردن اخبار، به منابع معتبر رجوع کنید و مطالب کمتری در رابطه با نگرانی‌تان بخوانید.

انعطاف‌پذیر باشید

هوش مصنوعی، تنها یکی از فناوری‌های نوظهور است و در آینده، شاهد تحولات بیشتری خواهیم بود. انعطاف‌پذیری، بهترین پاسخ به تغییرات مداوم است.

در انتها، گروه Calm از چت GPT پرسید که مدیتیشنی برای کاهش اضطراب نسبت به هوش مصنوعی ارائه کند. پاسخ هوش مصنوعی به شرح زیر بود:

«قبولش کن یا کنارش بگذار. اگر راهکارهای هوش مصنوعی را در مدیریت اضطرابت مفیدتر یافتی، هیچ دلخوری‌ای نیست. در این همزیستی پیچیده و شگفت‌انگیز میان انسان و فناوری، ممکن است خودت را در حال بهره‌گیری هم‌زمان از راهنمایی‌های انسانی و ماشینی برای حفظ سلامت روان ببینی. هر آنچه به کارت می‌آید بردار، و باقی را رها کن.»

نگران تأثیرات هوش مصنوعی هستید؟

این روزهایی که برای همه برای رسیدگی به تمام کارها به سراغ هوش مصنوعی می‌روند، نگرانی درباره تأثیرات منفی این فناوری شدت گرفته است. هوش مصنوعی، موضوع جدیدی نیست اما در سال‌های اخیر، در دسترس عموم قرار گرفته و جامعه را درباره خطرات جایگزینی با انسان‌ها، نگران کرده است.

آیا شما هم دچار ترس از هوش مصنوعی هستید یا کسی را در اطرافیان خود می‌شناسید که اضطراب زیادی بابت آن داشته باشد؟ به نظر شما، چطور می‌توان از مخاطرات هوش مصنوعی در امان ماند؟ آیا هوش مصنوعی، آینده محتوم بشریت است و کاری نمی‌توان در خصوص استفاده امن آن انجام داد؟ لطفاً نظرات خود درباره ترس از هوش مصنوعی را با ما و دیگر خوانندگان «چطور» در میان بگذارید.

پرسش‌های متداول درباره ترس از هوش مصنوعی

۱- چطور ترس از هوش مصنوعی را کنترل کنم؟

برای مدیریت اضطراب مرتبط با هوش مصنوعی، می‌توان اقداماتی پیشگیرانه انجام داد:

• با یادگیری در مورد هوش مصنوعی، درک بهتری از توانایی‌ها و محدودیت‌های آن پیدا کنید: آشنایی با هوش مصنوعی می‌تواند ترس از آن را کمتر کند.
• در گفتگوهای مربوط به هوش مصنوعی شرکت کنید: صحبت کردن درباره نگرانی‌هایتان با دیگران می‌تواند دیدگاه‌های جدیدی به شما بدهد و احساس تنهایی را کاهش دهد.
• تمرین ذهن‌آگاهی و تکنیک‌های کاهش استرس را در برنامه روزانه بگنجانید: مدیریت مؤثر اضطراب می‌تواند تمرکز شما را به زمان حال معطوف کند و نگرانی درباره آینده را کاهش دهد.
• در جریان اخبار و پیشرفت‌های مربوط به هوش مصنوعی بمانید: دانستن درباره اینکه هوش مصنوعی چگونه وارد زندگی ما می‌شود، به آمادگی بیشتر و کاهش اضطراب کمک می‌کند.

۲- چرا از هوش مصنوعی می‌ترسم؟

ترس از هوش مصنوعی، احساسی شایع است و می‌تواند از عوامل مختلفی ناشی شود. برای مثال، عدم اطمینان درباره تأثیرات آن در آینده، مثل تغییرات در بازار کار یا هنجارهای اجتماعی. همچنین ممکن است درباره حریم خصوصی، امنیت و استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی نگرانی‌هایی داشته باشید. تصور اینکه کنترل امور به دست ماشین‌ها بیفتد یا تصمیم‌گیری‌ها بدون همدلی انسانی انجام شود، می‌تواند ترسناک باشد.

درک این ترس‌ها و پرداختن به آن‌ها از طریق آموزش و گفتگو، به کاهش اضطراب ناشی از هوش مصنوعی کمک می‌کند.

۳- ترس از هوش مصنوعی، چه نام دارد؟

ترس از هوش مصنوعی، اصطلاح خاص و پذیرفته‌شده‌ای ندارد. اما آن را شکلی از «تکنوفوبیا» یا «ترس از فناوری‌های پیشرفته یا دستگاه‌های پیچیده» در نظر می‌گیرند. اگر این ترس مشخصاً به هوش مصنوعی مربوط باشد، اغلب ریشه در نگرانی‌هایی درباره پیشی گرفتن هوش مصنوعی از هوش انسانی و پیامدهای اخلاقی تصمیم‌گیری‌های ماشینی دارد. این ترس، ناشی از جنبه‌های ناشناخته آینده هوش مصنوعی و تأثیر آن بر بشریت است.

۴- اثرات منفی هوش مصنوعی چیست؟

با وجود مزایای فراوان هوش مصنوعی، نگرانی‌هایی درباره اثرات منفی آن نیز وجود دارد. از جمله:

• از دست رفتن شغل‌ها به دلیل خودکارسازی: هوش مصنوعی می‌تواند برخی کارها را کارآمدتر از انسان انجام دهد و این موضوع ممکن است به بیکاری تعداد زیادی از افراد جامعه منجر شود.
• چالش‌های مربوط به حریم خصوصی: سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است حجم زیادی از داده‌های شخصی را پردازش کنند، آن هم بدون رضایت روشن یا شفافیت کافی.
• ریسک‌های امنیتی: این امکان وجود دارد که سیستم‌های هوش مصنوعی مورد حمله هکری قرار گیرند یا دچار اختلال شوند.
• تداوم یا تشدید تعصبات: اگر داده‌هایی که هوش مصنوعی بر اساس آن آموزش دیده، دارای سوگیری باشند، ممکن است به تصمیم‌های ناعادلانه یا غیراخلاقی منجر شود.

اتکای بیش از حد به هوش مصنوعی در سطح اجتماعی، ممکن است به کاهش تعاملات انسانی و از بین رفتن برخی مهارت‌ها منجر شود؛ زیرا ماشین‌ها به تدریج، انجام برخی وظایف را بر عهده می‌گیرند. درک این پیامدهای منفی می‌تواند به تدوین راهکارهایی برای کاهش آن‌ها کمک کند تا هوش مصنوعی به شکلی مسئولانه و اخلاق‌مدار مورد استفاده قرار گیرد.

منبع: calm

کسب‌وکار خود را با سرمایه کم شروع کنید

به مدت محدود

هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید. اطلاعات بیشتر