آیا کسی که یک‌بار خیانت کرده، دوباره این کار را انجام می‌دهد؟ یک مطالعه جدید که در مجله معتبر Journal of Personality and Social Psychology منتشر شده، به بررسی این موضوع پرداخته و نتایج جالبی ارائه کرده است. در این مقاله، یافته‌های این پژوهش را بررسی می‌کنیم و به این سؤال پاسخ می‌دهیم که آیا خیانت یک رفتار اتفاقی است یا بخشی از شخصیت فرد؟
آیا خیانت یک ویژگی ثابت شخصیتی است؟
یکی از سؤالات کلیدی در روان‌شناسی این است که آیا رفتارهای غیراخلاقی، مانند خیانت، تنها در موقعیت‌های خاص رخ می‌دهند یا نشانه‌ای از یک ویژگی شخصیتی پایدار هستند؟ مطالعه‌ای به رهبری ایزابل تیلمن از مؤسسه ماکس پلانک در آلمان، با عنوان «خیانت، خیانت، تکرار: درباره تداوم رفتار غیرصادقانه در موقعیت‌های مشابه» به این موضوع پرداخته است. این پژوهش با بررسی رفتار بیش از ۲۹۰۰ داوطلب در طول چند سال، به دنبال پاسخ به این سؤال بود که آیا افرادی که یک‌بار خیانت می‌کنند، احتمال بیشتری برای تکرار این رفتار دارند؟
نتایج یک پژوهش جالب
در این پژوهش، داوطلبان در سه آزمون مختلف شرکت کردند که هر یک برای سنجش صداقت و رفتار غیرصادقانه طراحی شده بود:
۱. بازی ذهنی (Mind Game):
داوطلبان باید عددی بین ۱ تا ۸ را روی کاغذ می‌نوشتند و سپس با عددی تصادفی که روی صفحه نمایش ظاهر می‌شد، مقایسه می‌کردند. اگر عدد نوشته‌شده با عدد روی صفحه مطابقت داشت، ۲ یورو دریافت می‌کردند. محققان نمی‌توانستند صحت پاسخ‌ها را بررسی کنند؛ بنابراین، داوطلبان می‌توانستند با گفتن «بله» به‌راحتی پول دریافت کنند.
۲. آزمون پرتاب سکه (Coin-Toss Task):
داوطلبان باید یک طرف سکه (شیر یا خط) را انتخاب کرده و سپس سکه را سه بار پرتاب می‌کردند. اگر هر سه پرتاب با انتخاب آن‌ها مطابقت داشت، ۲ یورو دریافت می‌کردند. مانند آزمون قبلی، امکان بررسی صحت پاسخ‌ها وجود نداشت.
۳. آزمون قرعه‌کشی (Lottery Task):
سه سال بعد، داوطلبان باید ماه تولد مادر خود را با ماهی که به‌صورت تصادفی به آن‌ها نشان داده می‌شد، مقایسه می‌کردند. در صورت تطابق، ۵ یورو دریافت می‌کردند. باز هم، پاسخ‌ها قابل‌تأیید نبودند.
نتایج پژوهش
نتایج نشان داد که رفتار غیرصادقانه در بین داوطلبان بسیار رایج بود:
- در بازی ذهنی، ۳۲ درصد از داوطلبان پاسخ «بله» دادند، در حالی که اگر همه صادق بودند، انتظار می‌رفت تنها ۱۲/۵ درصد این پاسخ را بدهند.
- در آزمون پرتاب سکه، ۲۲ درصد پاسخ «بله» دادند، در مقایسه با ۱۲/۵ درصد مورد انتظار.
- در آزمون قرعه‌کشی، ۵۰ درصد پاسخ «بله» دادند، در حالی که احتمال واقعی تنها ۸/۳ درصد بود.
این نتایج نشان می‌دهد که بسیاری از داوطلبان برای کسب پول بیشتر، دروغ گفتند. افرادی که در یک آزمون خیانت کردند، به‌احتمال زیاد در آزمون‌های دیگر نیز این رفتار را تکرار کردند. برای مثال، اگر کسی در بازی ذهنی غیرصادق بود، احتمال اینکه در آزمون پرتاب سکه نیز غیرصادق باشد، ۴۳/۸ درصد بود؛ در حالی که این احتمال برای افراد صادق تنها ۶/۳ درصد بود.
ارتباط خیانت با ویژگی‌های شخصیتی
محققان دریافتند که ویژگی‌های شخصیتی تاریک، مانند خودشیفتگی، روان‌پریشی، خودمحوری و مکیاولیسم، ارتباط قوی‌ای با رفتار غیرصادقانه مداوم دارند. افرادی که امتیاز بالاتری در این ویژگی‌ها داشتند، احتمال بیشتری داشت که در چندین آزمون خیانت کنند.
آیا همسر خیانتکار دوباره خیانت می‌کند؟
این سوال بسیار مهم است. فارغ از اینکه تعریف امنیت عاطفی چیست، ترس خیانت دوباره روان ما را آشفته می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که خیانت، چه در روابط عاطفی و چه در موقعیت‌های دیگر، مانند بازی یا مسائل مالی، ممکن است نشانه‌ای از یک الگوی رفتاری پایدار باشد. اگر همسر شما یک‌بار خیانت کرده، احتمال اینکه دوباره این کار را انجام دهد، به‌ویژه اگر ویژگی‌های شخصیتی منفی در او برجسته باشد، بالاست. البته، تغییر غیرممکن نیست؛ اما رفتار غیرصادقانه در بسیاری از موارد یک‌بار اتفاق نمی‌افتد و ممکن است تکرار شود.
چگونه با خیانت همسر برخورد کنیم؟
- گفت‌وگو و مشاوره: صحبت با یک مشاور زوجین می‌تواند به درک ریشه‌های خیانت و بازسازی اعتماد کمک کند.
- بررسی الگوهای رفتاری: به رفتارهای همسرتان در موقعیت‌های دیگر توجه کنید. آیا او در زمینه‌های دیگر نیز غیرصادق است؟
- تعیین مرزها: اگر تصمیم به ادامه رابطه دارید، تعیین مرزهای واضح و توافق بر سر ارزش‌های مشترک می‌تواند از تکرار خیانت جلوگیری کند.
خیانت: یک اتفاق یا الگوی رفتاری تکراری؟
مطالعه‌های مختلف نشان می‌دهد که خیانت اغلب یک رفتار اتفاقی نیست، بلکه می‌تواند بخشی از شخصیت فرد باشد. اگر با خیانت همسرتان مواجه هستید، با آگاهی و مشورت با متخصصان، تصمیماتی آگاهانه برای آینده رابطه خود بگیرید.
منابع:
Thielmann, I., et al. (2025). Cheat, cheat, repeat: On the consistency of dishonest behavior in structurally comparable situations. Journal of Personality and Social Psychology.
منبع: psychologytoday
اگر می‌خواهید دلیل بسیاری از رفتارهای شریک عاطفی، یا حتی خودتان را در رابطه متوجه شوید، حتما این کتاب را بخوانید.