از کجا بفهمیم قند خون نرمال افراد در ساعات مختلف شبانهروز چقدر است؟ جدول راهنمای قند خون یا گلوکز خون مقدار قند خون ایدئال را در هر زمان از روز مانند قبل و بعد از غذاخوردن نشان میدهد. پزشکها از این جدول برای تعیین اهداف قند خون افراد و بررسی موفقیت برنامههای درمانی دیابت استفاده میکنند. جدول راهنمای قند خون برای کسانی که خودشان قند خونشان را کنترل میکنند نیز بسیار مفید است. برای آشنایی بیشتر با این جدول و دانستن میزان قند خون نرمال تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
بررسی قند خون نرمال به کمک جدول راهنمای قند خون
این جدول مانند مرجعی برای بررسی میزان قند خون مناسب در زمانهای مختلف است از جمله میزان قند خون در شب. بنابراین این جدول ابزاری ضروری برای مدیریت دیابت محسوب میشود.
بیشتر برنامههای درمانی دیابت بر نگهداشتن قند خون در محدوده نرمال تمرکز دارند. این امر نیازمند کنترل منظم خانگی قند خون و مراجعه به پزشک و مقایسه نتایج با محدوده قند خون نرمال و بررسی آنهاست.
برای کمک به تفسیر و ارزیابی نتایج قند خون، این جدول مقادیر طبیعی و غیرطبیعی قند خون برای مبتلایان به دیابت و افراد سالم را نشان میدهد. در آمریکا، اعداد این جدول بر حسب میلیگرم بر دسیلیتر نمایش داده میشود. در انگلستان و سایر کشورها مقادیر بر حسب میلیمول بر لیتر گزارش میشوند.
مقادیر هموگلوبین گلیکوزیله (A۱C) نیز منظم در جدول راهنمای قند خون آمده است. نتایج هموگلوبین گلیکوزیله اغلب با هر دو شاخص درصد و سطح قند خون میانگین با واحد میلیگرم بر دسیلیتر نشان داده میشود. آزمون هموگلوبین گلیکوزیله سطح قند خون میانگین را در یک بازه ۳ ماهه بررسی میکند. این امر درباره میزان موفقیت بیمار در کنترل قند خونش دیدِ کلیتری میدهد.
دستورالعملهای اندازه گیری قند خون نرمال
سطح قند خون مناسب در زمانهای مختلف روز و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. معمولا قند خون قبل از صرف صبحانه (ناشتا) و در نزدیکی صرف وعدههای غذایی در پایینترین سطح است. در مقابل معمولا قند خون در ساعات پس از صرف وعدههای غذایی در بالاترین سطح خود قرار دارد. معمولا دامنه قابلقبول قند خون مبتلایان به دیابت بالاتر از افراد سالم است. این دامنه بر اساس برخی عوامل متغیر است. این عوامل عبارتاند از:
- سن و امید به زندگی؛
- سایر بیماریها؛
- مدتزمانی که فرد به دیابت مبتلاست؛
- بیماریهای قلبیعروقی؛
- مشکلات مربوط به مویرگها در بدن؛
- آسیبهای وارده به چشمها، کلیهها، رگهای خونی، مغز یا قلب؛
- عوامل مربوط به سبک زندگی و عادات فردی؛
- هیپوگلیسمی (پایینبودن قند خون) ناآگاهانه؛
- استرس؛
- بیماریها.
در بیشتر جدولهای راهنمای قند خون دامنه قند خون مناسب آمده است. این اعداد برای افراد مختلف متفاوت است. ممکن است در جدولهایی که مؤسسات مختلف آن را تهیه میکنند، تفاوتهای اندکی در میزان قابلقبول قند خون وجود داشته باشد.
زمان کنترل قند خون |
برای افراد سالم |
برای مبتلایان به دیابت |
ناشتا (قبل از صبحانه) |
کمتر از ۱۰۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
بین ۷۰ تا ۱۳۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
قبل از وعدههای غذایی |
کمتر از ۱۱۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
بین ۷۰ تا ۱۳۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
۱ تا ۲ ساعت پس از صرف وعده غذایی |
کمتر از ۱۴۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
کمتر از ۱۴۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
زمان خواب |
کمتر از ۱۲۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
بین ۹۰ تا ۱۵۰ میلیگرم بر دسیلیتر |
سطح هموگلوبین گلیکوزیله |
کمتر از ۵٫۷درصد |
کمتر از ۷درصد |
تفسیر نتایج اندازه گیری قندخون
تفسیر نتایج حاصل از اندازهگیری قند خون به ویژگیهای فردی و عوامل مختلفی بستگی دارد و ممکن است قند خون مناسب برای یک فرد برای دیگری خیلی پایین یا خیلی بالا به حساب بیاید. بااینحال معمولا محدوده زیر برای مبتلایان به دیابت مناسب محسوب میشود.
سطح قند خون |
عالی (میلیگرم بر دسیلیتر) |
خوب (میلیگرم بر دسیلیتر) |
قابلقبول (میلیگرم بر دسیلیتر) |
قبل از صرف وعده غذایی |
۷۲-۱۰۹ |
۱۱۰-۱۴۴ |
۱۴۵-۱۸۰ |
۲ ساعت پس از صرف وعده غذایی |
۹۰-۱۲۶ |
۱۲۷-۱۸۰ |
۱۸۱-۲۳۴ |
برخی از انواع دیابتهای موقت مانند دیابت بارداری نیز ممکن است دامنه قابلقبول مخصوص خود را داشته باشند. این دامنه در زیر آمده است.
زمان کنترل قند خون |
سطح قند خون (میلیگرم بر دسیلیتر) |
قند خون ناشتا |
۶۰ – ۹۰ |
قبل از صرف وعدههای غذایی |
۶۰ – ۹۰ |
یک ساعت پس از صرف وعدههای غذایی |
۱۰۰ – ۱۲۰ |
داشتن قند خون ناشتای خیلی بالا یا خیلی پایین باعث نگرانی است. در زیر این مقادیر و اقدامات لازم آمده است.
سطح قند خون ناشتا (میلیگرم بر دسیلیتر) |
میزان خطر و اقدامات مناسب |
۵۰ یا کمتر |
بهمیزان خطرناکی کم، بلافاصله برای فوریتهای پزشکی اقدام بکنید |
۷۰ – ۹۰ |
خیلی کم، در صورت داشتن علائم قند خون پایین مواد قندی مصرف کنید یا به پزشک مراجعه کنید. |
۹۰ – ۱۲۰ |
محدوده طبیعی |
۱۲۰ – ۱۶۰ |
متوسط؛ به پزشک مراجعه کنید. |
۱۶۰ – ۲۴۰ |
خیلی زیاد؛ تلاش کنید قند خونتان را پایین بیاورید. |
۲۴۰ – ۳۰۰ |
خیلی زیاد؛ نشانهای از ناتوانی در کنترل دیابت، به پزشک مراجعه کنید. |
۳۰۰ یا بیشتر |
خیلی زیاد؛ بلافاصله برای فوریتهای پزشکی اقدام کنید. |
تا زمانی که قند خونتان در محدوده خطرناک نباشد، راههایی برای کاهش قند خون بالا وجود دارد. راههای کاهش قند خون عبارتاند از:
- کاهش مصرف کربوهیدرات؛
- افزایش مصرف آب تا مقدار اضافی قند خون دفع شود؛
- افزایش فعالیت فیزیکی تا قند خون اضافی بسوزد؛
- افزایش مصرف فیبر.
این روشها جایگزین داروهای تجویزی یا برنامه درمانیتان نیستند و فقط میتوانند به آن کمک بکنند. اگر میزان قند خونتان غیرطبیعی یا غیرمنتظره بود، با پزشک مشورت کنید. ابزارها یا افراد مختلفی که قند خون را اندازهگیری میکنند نیز میتوانند باعث اشتباه در اندازهگیری قند خون شوند.
جدول قند خون در بارداری: هر آنچه باید بدانید
برای زنان باردار، کنترل قند خون بهویژه در صورت ابتلا به دیابت بارداری یا دیابت از قبل موجود، حیاتی است. مقادیر نرمال قند خون در بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و نیازهای جنین کمی متفاوت از افراد غیرباردار است. جدول زیر مقادیر نرمال قند خون برای زنان باردار را نشان میدهد:
زمان اندازهگیری |
مقدار نرمال (mg/dL) |
ناشتا (صبح پیش از غذا) |
۶۰–۹۵ |
۱ ساعت پس از غذا |
کمتر از ۱۴۰ |
۲ ساعت پس از غذا |
کمتر از ۱۲۰ |
توضیحات:
- ناشتا: اندازهگیری صبح پیش از خوردن صبحانه انجام شود.
- پس از غذا: قند خون ۱ ساعت یا ۲ ساعت پس از شروع غذا اندازهگیری میشود.
- دیابت بارداری: اگر مقادیر از محدوده نرمال بالاتر باشد، ممکن است نشاندهنده دیابت بارداری باشد و نیاز به مشورت با پزشک دارد.
- دفعات اندازهگیری:
- با انسولین: ناشتا، پیش از وعدههای غذایی، و ۱ ساعت پس از غذا.
- بدون انسولین: ناشتا و ۱ ساعت پس از غذا.
- نکته: در شرایط استرس، بیماری یا فعالیت بدنی شدید، دفعات آزمایش ممکن است افزایش یابد.
نکات مهم:
- از گلوکومتر خانگی معتبر و کالیبرهشده استفاده کنید.
- رژیم غذایی و ورزش سبک (با تأیید پزشک) به کنترل قند خون کمک میکند.
- در صورت مشاهده مقادیر غیرطبیعی (زیر ۶۰ یا بالای ۱۴۰ mg/dL)، فوراً با پزشک مشورت کنید.
طریقه اندازهگیری و کنترل قند خون

کنترل منظم قند خون بخش کلیدی مدیریت دیابت است. این فرآیند به افراد کمک میکند تا با نظارت بر سطح قند خون، اثربخشی رژیم غذایی، ورزش و درمان دارویی را ارزیابی کنند. در این مقاله، روشهای اندازهگیری قند خون با دستگاههای خانگی و توصیههای مربوط به دفعات آزمایش برای انواع دیابت ارائه شده است.
ابزارهای اندازهگیری قند خون
گلوکومترهای خانگی با گرفتن نمونه خون از نوک انگشت، سطح گلوکز پلاسما را اندازهگیری میکنند. این دستگاهها نتایج را بر حسب میلیگرم بر دسیلیتر (mg/dL) یا میلیمول بر لیتر نمایش میدهند. دستگاههای جدید دقت بالایی دارند و نتایج آنها به مقادیر آزمایشگاهی نزدیک است.
دفعات پیشنهادی اندازهگیری قند خون
دفعات آزمایش به نوع دیابت، شدت بیماری و روش درمانی بستگی دارد:
۱. دیابت نوع ۱ (بزرگسالان)
- دفعات: ۲ تا ۱۰ بار در روز.
- زمانها: پیش از صبحانه، وعدههای غذایی، ۲ ساعت پس از غذا، پیش و پس از ورزش، و پیش از خواب.
- نکته: کنترل قند خون در شب برای جلوگیری از افت قند خون (هیپوگلیسمی) ضروری است.
۲. دیابت نوع ۱ (کودکان)
- دفعات: حداقل ۴ بار در روز.
- زمانها: پیش از وعدههای غذایی، پیش از خواب، ۱ تا ۲ ساعت پس از غذا، پیش و پس از فعالیت بدنی، و گاهی در طول شب.
- نکته: استفاده از گلوکومتر خانگی برای کودکان مناسب است.
۳. دیابت نوع ۲ (با انسولین یا دارو)
- دفعات: بستگی به میزان انسولین یا دارو دارد.
- مصرف بالای انسولین: ناشتا، پیش از وعدهها، پیش از خواب، و گاهی در طول شب.
- مصرف کم انسولین: ناشتا، پیش از تزریق انسولین، و پیش از وعدهها.
- داروهای خوراکی و رژیم غذایی: ناشتا و پیش از خواب.
- هیپوگلیسمی: آزمایش در زمان وعدهها و پیش از خواب برای ارزیابی تغییرات سبک زندگی کافی است. در صورت عدم دستیابی به سطح نرمال، آزمایش تا رسیدن به محدوده طبیعی ادامه یابد.
۴. دیابت بارداری
- با انسولین: ناشتا، پیش از وعدهها، و ۱ ساعت پس از غذا.
- بدون انسولین: ناشتا و ۱ ساعت پس از غذا.
- نکته: در شرایط استرس، بیماری یا فعالیت بدنی، دفعات آزمایش افزایش یابد.
ابزارهای پیشرفته: کنترلکننده مداوم قند خون (CGM)
دستگاههای CGM با سنسور زیرپوستی، سطح قند خون را بهصورت مداوم بررسی میکنند و در صورت بالا یا پایین رفتن غیرطبیعی قند، هشدار میدهند. این ابزار برای افرادی که مدیریت قند خون برایشان دشوار است، مناسب است. برای اطمینان از دقت، نتایج CGM باید با گلوکومتر کالیبره شود، ترجیحاً در زمانهای پایدار (دور از غذا یا فعالیت بدنی).
جدول قند خون نرمال
گروه |
ناشتا (mg/dL) |
۲ ساعت پس از غذا (mg/dL) |
بزرگسالان سالم |
۷۰–۹۹ |
کمتر از ۱۴۰ |
کودکان سالم |
۷۰–۱۰۰ |
کمتر از ۱۴۰ |
دیابتیها |
۸۰–۱۳۰ |
کمتر از ۱۸۰ |
زنان باردار |
۶۰–۹۵ |
کمتر از ۱۲۰ |
نکات کلیدی برای کنترل قند خون
- رژیم غذایی و ورزش: تغییرات قند خون نشاندهنده تأثیر رژیم و فعالیت بدنی است.
- مشورت با پزشک: برای تنظیم دفعات آزمایش و درمان، با پزشک مشورت کنید.
- دقت دستگاه: گلوکومتر را مرتب کالیبره کنید و از نوارهای تست معتبر استفاده کنید.
۱. قند خون نرمال چند است؟
پاسخ: قند خون نرمال برای بزرگسالان سالم در حالت ناشتا بین ۷۰ تا ۹۹ میلیگرم بر دسیلیتر (mg/dL) و دو ساعت پس از غذا کمتر از ۱۴۰ mg/dL است. برای افراد دیابتی، این مقادیر ممکن است متفاوت باشند: ناشتا ۸۰–۱۳۰ mg/dL، پس از غذا کمتر از ۱۸۰ mg/dL.
۲. قند خون نرمال با دستگاه خانگی چگونه اندازهگیری میشود؟
پاسخ: با دستگاه گلوکومتر خانگی، قند خون ناشتا باید بین ۷۰–۹۹ mg/dL و دو ساعت پس از غذا کمتر از ۱۴۰ mg/dL باشد. دستگاه را طبق دستورالعمل کالیبره کنید و از نوار تست معتبر استفاده کنید.
۳. قند خون ناشتا باید چند باشد؟
پاسخ: قند خون ناشتا برای افراد سالم باید بین ۷۰–۹۹ mg/dL باشد. برای افراد دیابتی، محدوده ۸۰–۱۳۰ mg/dL توصیه میشود. آزمایش صبح، پیش از خوردن صبحانه، انجام شود.
۴. قند خون نرمال بعد از غذا چقدر است؟
پاسخ: دو ساعت پس از غذا، قند خون افراد سالم باید کمتر از ۱۴۰ mg/dL باشد. برای دیابتیها، این مقدار باید کمتر از ۱۸۰ mg/dL باشد.
۵. قند خون بعد از صبحانه باید چند باشد؟
پاسخ: قند خون دو ساعت پس از صبحانه در افراد سالم باید کمتر از ۱۴۰ mg/dL و در افراد دیابتی کمتر از ۱۸۰ mg/dL باشد.
۶. قند خون در شب یا پس از شام چقدر باید باشد؟
پاسخ: قند خون در شب (پیش از خواب) برای افراد سالم باید بین ۱۰۰–۱۴۰ mg/dL و برای دیابتیها بین ۱۰۰–۱۸۰ mg/dL باشد.
۷. جدول قند خون برای گروههای خاص (بارداری، کودکان، دیابتیها) چگونه است؟
- بارداری: ناشتا ۶۰–۹۵ mg/dL، یک ساعت پس از غذا کمتر از ۱۴۰ mg/dL، دو ساعت پس از غذا کمتر از ۱۲۰ mg/dL.
- کودکان: ناشتا ۷۰–۱۰۰ mg/dL، پس از غذا کمتر از ۱۴۰ mg/dL.
- دیابتیها (نوع ۲): ناشتا ۸۰–۱۳۰ mg/dL، پس از غذا کمتر از ۱۸۰ mg/dL.
۸. قند خون نرمال در سن ۶۰ سالگی چقدر است؟
برای افراد سالم بالای ۶۰ سال، قند خون ناشتا ۷۰–۹۹ mg/dL و پس از غذا کمتر از ۱۴۰ mg/dL است. در صورت وجود دیابت، با پزشک مشورت کنید.
۹. قند خون خطرناک چند است؟
قند خون زیر ۷۰ mg/dL (هیپوگلیسمی) یا بالای ۲۵۰ mg/dL (هیپرگلیسمی) خطرناک است و نیاز به اقدام فوری پزشکی دارد.
۱۰. قند خون غیر ناشتا چیست؟
قند خون غیر ناشتا (تصادفی) در افراد سالم باید کمتر از ۲۰۰ mg/dL باشد. مقادیر بالاتر ممکن است نشاندهنده دیابت باشند.
سلامتی ارزشمندترین دارایی انسان است
دلیل بسیاری از خیانتهای زناشویی یا طلاقها این است که نمیدانیم با شریک زندگی یا همسر خود چگونه ارتباط برقرار کنیم.
این مجموعه صوتی را گوش دهید و تأثیرش بر زندگی مشترکتان را حس کنید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید. اطلاعات بیشتر